છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં ભારતમાં લોકોની પેમેન્ટ કરવાની રીતમાં મોટો ફેરફાર થયો છે. દેશ ધીરે ધીરે કેશલેસ ઈકોનોમી તરફ આગળ વધી રહ્યો છે. તાજેતરનો અહેવાલ દશર્વિે છે કે છેલ્લા 6 વર્ષમાં રિટેલ ડિજિટલ પેમેન્ટ્સમાં 100 ટકાથી વધુ વૃદ્ધિ જોવા મળી છે. રિપોર્ટમાં અનુમાન લગાવવામાં આવ્યું છે કે આગામી 6 વર્ષમાં દેશમાં ડિજિટલ રિટેલ પેમેન્ટમાં 100 ટકાની વૃદ્ધિ થઈ શકે છે.કીર્ની અને એમેઝોન પેના સંયુક્ત અહેવાલ ’હાઉ અર્બન ઈન્ડિયા પેજ’ને ટાંકીને જણાવવામાં આવ્યું છે કે વર્ષ 2030 સુધીમાં ભારતમાં રિટેલ ડિજિટલ પેમેન્ટ વર્તમાન સ્તરથી બમણું થઈ શકે છે અને 7 ટ્રિલિયન ડોલર સુધી પહોંચી શકે છે.  રિપોર્ટ અનુસાર, છેલ્લા 6 વર્ષમાં એટલે કે 2018 થી 2024 દરમિયાન દેશમાં યુપીઆઈ પેમેન્ટમાં 138 ટકાનો વધારો થયો છે. નાણાકીય વર્ષ 2017-18માં ભારતમાં 300 બિલિયન ડોલરની રિટેલ પેમેન્ટ ડિજિટલ રીતે કરવામાં આવી રહી હતી. નાણાકીય વર્ષ 2023-24માં તેમની કિંમત વધીને 3.6 ટ્રિલિયન ડોલર થઈ ગઈ. આના પરથી આપણે કલ્પ્ના કરી શકીએ છીએ કે છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં દેશમાં ડિજિટલ પેમેન્ટની સ્વીકૃતિ કેવી રીતે વધી છે અને હવે લોકો મોટા પાયે ડિજિટલ રિટેલ પેમેન્ટ કરી રહ્યા છે.
ભારતનું ઈ-કોમર્સ માર્કેટ પણ ડિજિટલ ઈકોનોમીમાં વધી રહ્યું છે. રિપોર્ટ અનુસાર, વર્ષ 2022માં ભારતના ઈ-કોમર્સ માર્કેટનું કદ 75 બિલિયન ડોલરથી 80 બિલિયન ડોલર હતું. વર્ષ 2030 સુધીમાં તેમાં 21 ટકાનો વધારો થઈ શકે છે.
ભારતમાં ડિજિટલ રિટેલ પેમેન્ટ્સનો વ્યાપ એ હકીકત પરથી જાણી શકાય છે કે 2022 માં, વિશ્વભરમાં કરવામાં આવેલી આવી તમામ ડિજિટલ ચુકવણીઓમાંથી લગભગ અડધી ચૂકવણી એકલા ભારતમાં કરવામાં આવી હતી. રિપોર્ટ અનુસાર, 2022માં વૈશ્વિક ડિજિટલ પેમેન્ટ વોલ્યુમમાં એકલા ભારતે 46 ટકા યોગદાન આપ્યું છે. યુપીઆઈ ઉપરાંત, ભારતમાં ડિજિટલ પેમેન્ટના માધ્યમોમાં કાડ્ર્સ અને ડિજિટલ વોલેટ્સ દ્વારા વ્યવહારોનો પણ સમાવેશ થાય છે. જો કે, તેઓ ડિજિટલ ટ્રાન્ઝેક્શનના મૂલ્યમાં માત્ર 10 ટકા યોગદાન આપી શકે છે.

8 વર્ષ પહેલા શ થયું હતું યુપીઆઈ
યુપીઆઈની શરૂઆત ભારતમાં વર્ષ 2016માં કરવામાં આવી હતી. નેશનલ પેમેન્ટ્સ કોર્પોરેશન ઓફ ઈન્ડિયા એટલે કે નેશનલ પેમેન્ટ્સ કોર્પોરેશન ઓફ ઈન્ડિયા (એનપીસીઆઈ) એ તેને વિકસાવ્યું છે. તે આંખના પલકારામાં એક બેંક ખાતામાંથી બીજા ખાતામાં નાણાં ટ્રાન્સફર કરવાની સુવિધા પૂરી પાડે છે. સમગ્ર વિશ્વમાં યુપીઆઈની પ્રશંસા થઈ છે. ભારતમાં ડિજિટલ પેમેન્ટને આગળ વધારવામાં યુપીઆઈ નું સૌથી મોટું યોગદાન છે.