લોકો આજે પણ મહાભારતના યુદ્ધને ન્યાય અને અન્યાય વચ્ચેના યુદ્ધ તરીકે યાદ કરે છે, પરંતુ મહાભારતના યુદ્ધનું સૌથી મોટું કારણ દ્રૌપદીનું અપમાન પણ માનવામાં આવે છે. હસ્તિનાપુરના રાજમહેલમાં જે રીતે દ્રૌપદીનું અપમાન કરવામાં આવ્યું હતું, તે અપમાનનો બદલો લેવા દ્રૌપદીએ તેના પાંચ પતિઓ સમક્ષ પ્રતિજ્ઞા લીધી હતી કે જ્યાં સુધી દ્રૌપદીના વાળને દુર્યોધન અને દુશાસનના લોહીથી સીંચવામાં નહીં આવે, ત્યાં સુધી દ્રૌપદી તેના વાળ ખુલ્લા રાખશે. આ સાથે દ્રૌપદી 100 કૌરવો સહિત દરેક પાસેથી બદલો લેવા માંગતી હતી, જેઓ તેનું અપમાન જોઈને પણ ચૂપ રહ્યા હતા. દ્રૌપદી સિવાય મહાભારતમાં અન્ય સ્ત્રીઓ પણ હતી જેમણે પોતાનો બદલો પૂર્ણ કર્યો હતો. જેમાં દુર્યોધનની પત્નીનું નામ પણ સામેલ છે. સ્ત્રીઓ સાથે થતા અન્યાયની વાર્તાઓ આપણને કળિયુગમાં પણ એક પાઠ શીખવે છે કે આપણે ક્યારેય કોઈ સ્ત્રી સાથે અન્યાય ન કરવો જોઈએ, અન્યથા અન્યાય કરનાર વ્યક્તિ ગમે તેટલો મહાન યોદ્ધા હોય, તેનો વિનાશ થવાનો જ છે.

વસ્ત્ર હરણ પછી દ્રૌપદીએ પ્રતિજ્ઞા લીધી હતી

મહાભારતમાં બદલો લેનારી મહિલાઓમાં સૌથી પહેલું નામ દ્રૌપદીનું છે. જે રીતે દ્રૌપદીને સભાની સામે કપડાં ઉતારીને અપમાનિત કરવામાં આવી હતી. દ્રૌપદીએ બદલો લેવાની પ્રતિજ્ઞા લીધી. જ્યારે કૌરવો સહિત મૌન રહી ગયેલા તમામ વરિષ્ઠ યોદ્ધાઓ કુરુક્ષેત્રના યુદ્ધભૂમિ પર નાશ પામ્યા ત્યારે દ્રૌપદીનો બદલો પણ પૂર્ણ થયો. આ ઉપરાંત, દુર્યોધન અને દુશાસનને માર્યા પછી, ભીમે દુશાસનનું લોહી પણ પીધું અને દ્રૌપદીના વાળમાં પાણી પીવડાવ્યું, જેના પછી દ્રૌપદીની પ્રતિજ્ઞા પૂર્ણ થઈ.

ભીષ્મે મહાભારતમાં અંબાનું અપમાન કર્યું હતું.

અંબા કાશીના રાજાની મોટી પુત્રી હતી. ભીષ્મે અંબા, અંબિકા અને અંબાલિકા નામની ત્રણ બહેનોનું તેમના સાવકા ભાઈ સાથે લગ્ન કરાવવા માટે અપહરણ કર્યું હતું પરંતુ અંબાએ ભીષ્મને કહ્યું હતું કે તે શાલ્વ રાજાને પ્રેમ કરે છે અને તેની સાથે જ લગ્ન કરશે. આ સાંભળીને ભીષ્મે અંબાને પાછા મોકલી દીધા પરંતુ શાલ્વ દેશના રાજાએ અપહરણ કરાયેલી યુવતી સાથે લગ્ન કરવાની ના પાડી દીધી. પછી અંબા હસ્તિનાપુર પરત ફર્યા અને ભીષ્મને તેની સાથે લગ્ન કરવા વિનંતી કરી. ભીષ્મે અંબાને તેમના વ્રત વિશે કહ્યું પરંતુ અંબાએ કહ્યું "હે ભીષ્મ! તમે તમારા સ્વાર્થમાં એવું પગલું ભર્યું જેના કારણે મારે દરેક જગ્યાએ અપમાનિત થવું પડ્યું. મને એક વસ્તુની જેમ એક જગ્યાએથી બીજી જગ્યાએ મોકલવામાં આવી. હું મારા અપમાનનો

બદલો લઈશ.

ભીષ્મના મૃત્યુ માટે અંબાએ ભગવાન શિવની તપસ્યા કરી.

ભીષ્મ સાથે યુદ્ધ કરવા માટે, અંબા ઘણા દેશોના રાજાઓ પાસે ગયા અને તેમને ભીષ્મ સાથે યુદ્ધ કરવા વિનંતી કરીને પોતાને માટે ન્યાય માંગ્યો. કેટલાક રાજાઓ અંબાના દુ:ખને સમજતા હતા પરંતુ તેમાંથી કોઈ પણ ભીષ્મ સાથે દુશ્મની કરવા માંગતા ન હતા. તેનું કારણ એ હતું કે ભીષ્મ ખૂબ જ બહાદુર યોદ્ધા હતા અને તેમણે પરશુરામજી પાસેથી શિક્ષણ અને યુદ્ધ કૌશલ્ય શીખ્યા હતા, તેથી ભીષ્મનો મુકાબલો કરીને કોઈ પોતાનો નાશ કરવા માગતું ન હતું. અંતે, ચારે બાજુથી હાર સ્વીકારનાર અંબાએ આખરે ભગવાન શિવની કઠોર તપસ્યા કરી. તપથી પ્રસન્ન થઈને ભગવાન શિવે અંબાને વરદાન માંગવા કહ્યું, જ્યારે અંબાએ ભીષ્મના મૃત્યુનું વરદાન માંગ્યું. ભગવાન શિવે અંબાને વાદળી ફૂલોની માળા આપી અને કહ્યું કે જે પણ યોદ્ધા આ ફૂલોની માળા પહેરશે તે ભીષ્મ સામે લડી શકશે. અંબાએ ફરીથી એવા રાજાને શોધવાનું શરૂ કર્યું જે આ માળા પહેરી શકે પરંતુ તેને કોઈ મળ્યું નહીં. પછી મૃત્યુ પામી રહેલી અંબાએ રાજા દ્રુપદના મહેલની બહાર માળા લટકાવીને પોતાનો જીવ છોડી દીધો.

શિખંડીએ પુનર્જન્મ લીધો અને અંબા બની અને તેનો બદલો લીધો.

સમય વીતવા સાથે રાજા દ્ર્રુપદની પત્નીના ગર્ભમાંથી એક બાળકનો જન્મ થયો. જે જન્મ સમયે નપુંસક હતો. રાજા દ્ર્રુપદએ આ બાળકને અન્ય પુરુષોની જેમ ઉછેર્યું. તેનું નામ શિખંડી રાખવામાં આવ્યું. એક દિવસ શિખંડીની નજર મહેલના દરવાજા પર લટકેલા ફૂલના માળા પર પડી, જે અંબાએ દરવાજાની ઉપર લટકાવી હતી. શિખંડીએ આ માળા પોતાના ગળામાં પહેરાવી હતી. માળા પહેરતાની સાથે જ શિખંડીને બધું યાદ આવી ગયું અને મહાભારતના યુદ્ધમાં જ્યારે શિખંડીએ ભીષ્મ પર તીર છોડવાનું શરૂ કર્યું ત્યારે ભીષ્મે કહ્યું કે તે પોતાના શસ્ત્રો ફક્ત પુરૂષ યોદ્ધા પર જ ચલાવે છે અને શિખંડીમાં પણ સ્ત્રીત્વ છે શિખંડી વિચિત્ર લક્ષણો ધરાવતી સ્ત્રી છે. અંતે ભીષ્મે શસ્ત્ર ઉપાડ્યું નહીં અને આ રીતે ભીષ્મ શિખંડી અને અર્જુનના હુમલાથી ગંભીર રીતે ઘાયલ થયા અને થોડા દિવસો પછી સ્વેચ્છાએ પોતાનો પ્રાણ ત્યાગ કર્યો. ભીષ્મના મૃત્યુની સાથે જ શિખંડીનો બદલો પૂર્ણ થઈ ગયો.

અભિમન્યુની માતા સુભદ્રાનો બદલો પૂર્ણ થયો

મહાભારતના સૌથી પરાક્રમી યોદ્ધાઓમાં અભિમન્યુનું નામ સામેલ છે. કર્ણ, દુર્યોધન, અશ્વત્થામા, જયદ્રથ, દ્રોણાચાર્ય જેવા ઘણા મહાન યોદ્ધાઓ અભિમન્યુને મારવામાં સામેલ હતા, પરંતુ મુખ્યત્વે જયદ્રથે અભિમન્યુને મારવાનું કાવતરું ઘડ્યું હતું. જ્યારે અભિમન્યુના મૃત્યુના સમાચાર અર્જુનની પત્ની અને અભિમન્યુની માતા સુભદ્રા સુધી પહોંચ્યા, ત્યારે સુભદ્રાએ અર્જુન પાસે સંદેશવાહક મોકલીને સમાચાર આપ્યા કે "આટલા મહાન યોદ્ધાને કપટથી મારવું એ યુદ્ધના નિયમોનું અપમાન જ નહીં, પરંતુ માતાનું અપમાન પણ છે. "તેથી, જો અર્જુન બીજા દિવસે સવાર થાય ત્યાં સુધીમાં જયદ્રથને મારી ન નાખે, તો સુભદ્રા પણ પોતાનો જીવ આપી દેશે. આ પછી અર્જુને પોતાની પ્રતિજ્ઞા પૂરી કરી અને જયદ્રથનો વધ કર્યો. આ રીતે સુભદ્રાનો બદલો પૂર્ણ થયો.

દુર્યોધનની પત્ની ભાનુમતીનો બદલો પણ પૂરો થયો.

દુર્યોધનની પત્ની ભાનુમતી હતી પરંતુ ભાનુમતીએ પોતાની મરજીથી દુર્યોધન સાથે લગ્ન કર્યા ન હતા. કંબોજ દેશના રાજાની પુત્રી ભાનુમતિના લગ્ન માટે સ્વયંવર રાખવામાં આવ્યો હતો. આ સ્વયંવરમાં ભાગ લેવા દેશ-વિદેશથી રાજાઓ અને સમ્રાટો આવ્યા હતા, પરંતુ દુર્યોધને તેના મિત્ર કર્ણની મદદથી ભાનુમતીનું સભામાંથી અપહરણ કર્યું હતું. ભાનુમતિનું જાહેરમાં અપહરણ કરવું એ રાજકુમારી ભાનુમતિ અને તેના પિતાનું અપમાન હતું. ભાનુમતી દુર્યોધન સાથે લગ્ન કરવા માંગતી ન હતી, તેથી જબરદસ્તી લગ્નના કારણે ભાનુમતીએ દુર્યોધનને શ્રાપ આપ્યો કે તે ઇતિહાસમાં એક ક્રૂર, અનીતી અને કપટી વ્યક્તિ તરીકે ઓળખાશે અને મૃત્યુ પછી પણ તેની બદનામી થશે. દુર્યોધનના મૃત્યુ પછી ભાનુમતીનો બદલો પૂર્ણ થયો. દુર્યોધનના મૃત્યુ પછી ભાનુમતીએ અર્જુન સાથે લગ્ન કર્યા.