મહારાષ્ટ્રના શેગાંવ તાલુકાના બોંડગાંવ, કાલવડ અને હિંગણા ગામમાં વિચિત્ર બિમારી ફેલાઈ રહી છે. આ ત્રણ ગામના 60 લોકોના 3 કલાકમાં જ તમામ વાળ આપોઆપ ખરી જતા ટકલા થઈ ગયા છે. હદ તો ત્યાં છે કે મહિલાઓ આ બિમારીનો સૌથી વધુ શિકાર બની છે. આથી બાળકોથી લઈ વૃદ્ધો સૌ કોઈમાં ચિંતાનું મોજું પ્રસરી ગયું છે.

આ રોગ આનુવંશિક છે કે કેમ તે જાણવા માટે આરોગ્ય વિભાગની ટીમે આ ગામોમાં જઈને સર્વે પૂર્ણ કર્યો છે. સાથે જ પાણીના સેમ્પલ પણ લીધા છે. આ રોગના પહેલા દિવસે વ્યક્તિને માથામાં ખંજવાળ આવવા લાગે છે. બીજા દિવસથી વાળ હાથમાં આવવા લાગે છે અને ત્રીજા દિવસે દર્દીને ટાલ પડી જાય છે. આ રોગથી સૌથી વધુ મહિલાઓ પીડિત છે. મોટાભાગના દર્દીઓ ખાનગી હોસ્પિટલમાં સારવાર લેવા લાગ્યા છે.

શેમ્પૂના વપરાશ પર શંકા
આ રોગથી આરોગ્ય વિભાગ પણ અચંબામાં મુકાયો છે. બીજી તરફ ગ્રામજનોએ આ રોગની વહેલી તકે સારવાર શોધવાની માગ કરી છે. આરોગ્ય અધિકારીના જણાવ્યા અનુસાર શેમ્પૂના ઉપયોગને કારણે આવું બન્યું હશે. જો કે, ઘણા પીડિતોનું કહેવું છે કે તેઓએ ક્યારેય કેમિકલથી ભરેલા શેમ્પૂ તો શું સાબુનો પણ ઉપયોગ કર્યો નથી. તેમ છતાં પણ તેમના વાળ ખરી રહ્યા છે.

શેમ્પૂ કે કોમ્બિંગથી વાળ ખરતા નથી
શેમ્પૂ કે કોમ્બિંગ કરવાથી આપણા વાળ ખરતા નથી. હકિકતમાં આ પહેલાથી જ ખોપરી ઉપરની ચામડી એટલે કે તેમના મૂળથી અલગ થઈ ગયા હોય છે. શેમ્પૂ અને કાંસકો તેમના કામને સરળ બનાવી દે છે. સત્ય એ છે કે વાળને સ્વચ્છ રાખવાથી તે મજબૂત બને છે. આનાથી તેમના મૂળમાં કોઈપણ પ્રકારના ચેપનું જોખમ ઓછું થઈ જાય છે.

વાળ ખરવાનું સાચું કારણ પોષક તત્વોનો અભાવ છે. જો આપણા આહારમાં લીલા શાકભાજી, ફળો અને આવશ્યક વિટામિન્સ (D, B-12 અને E), મિનરલ્સ (આયર્ન અને કેલ્શિયમ)ની ઉણપ હોય તો તેની સીધી અસર વાળ પર પડે છે. આ સિવાય જો વાળને યોગ્ય માત્રામાં પ્રોટીન નથી મળતું તો તેનો અર્થ એ છે કે વાળને પોષણ નથી મળી રહ્યું. તેનાથી પણ વાળ ખરવા લાગે છે.

વાળ ખરવાના કારણો 
વાળ ખરવાના સૌથી સામાન્ય કારણોમાં તણાવ, પોષણની ઉણપ, ખોડો, ખોપરી ઉપરની ચામડીમાં વધુ તેલ, રોગ અને થાઇરોઇડ અસંતુલન છે. આ સિવાય વાળને કલર કરવા કે બ્લીચ કરવા, રાસાયણિક સારવાર જેવી કે સ્ટ્રેટનિંગ, પરમિંગ વગેરે. મેનોપોઝ દરમિયાન અથવા ગર્ભાવસ્થા પછી હોર્મોનલ અસંતુલન પણ વાળ ખરવાનું કારણ બની શકે છે.

પૌષ્ટિક ખોરાકનો અભાવ 
પોષણની ઉણપ એ વાળ ખરવાના સૌથી સામાન્ય કારણોમાંનું એક છે, તેથી તંદુરસ્ત આહાર ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. હેલ્ધી ડાયટ વાળને મજબૂત બનાવે છે અને વાળ ખરતા અટકાવે છે. વાળને સ્વસ્થ બનાવવા અને વાળ ખરતા અટકાવવા માટે દરરોજ તમારા આહારમાં ફણગાવેલા અનાજનો સમાવેશ કરો. સ્પ્રાઉટ્સમાં એમિનો એસિડ હોય છે, જે વાળ માટે ખૂબ જ ફાયદાકારક છે. તમારા રોજિંદા આહારમાં ફળો, સલાડ, પાંદડાવાળા લીલા શાકભાજી, આખા અનાજ અને દહીંનો સમાવેશ કરો. જો માથાની ચામડી તૈલી હોય અથવા ખોડો હોય તો પુષ્કળ પાણી પીવો. એક ગ્લાસ પાણીમાં એક લીંબુનો રસ ભેળવીને સવારે સૌથી પહેલા તેનું સેવન કરો.

તણાવ 
વાળ ખરવા અને વાળની ​​સમસ્યાનું મુખ્ય કારણ સ્ટ્રેસ છે. આજના વધતી સ્પર્ધાના યુગમાં તણાવથી બચવું મુશ્કેલ છે. આપણા શારીરિક અને માનસિક સ્વાસ્થ્ય ઉપરાંત, તે આપણા વાળને પણ અસર કરે છે. યોગ અને શ્વાસ લેવાની કસરત (પ્રાણાયામ) દ્વારા તણાવ ઘટાડી શકાય છે.

રોગ 
આ સિવાય જો તમે હાલમાં જ કોઈ બીમારીથી પીડિત છો તો તે વાળ ખરવાનું કારણ પણ બની શકે છે. થાઈરોઈડનું અસંતુલન પણ વાળ ખરવાનું મુખ્ય કારણ હોઈ શકે છે.

મેનોપોઝ 
જો તમારા વાળ અચાનક જ ઝડપથી ખરવા લાગ્યા હોય તો તેનું કારણ શું છે તે જાણવાનો પ્રયાસ કરો. તમારી ઉંમર પણ આનું કારણ હોઈ શકે છે. સામાન્ય રીતે મેનોપોઝ દરમિયાન મહિલાઓના વાળ ઝડપથી ખરવા લાગે છે.

ગર્ભાવસ્થા 
ગર્ભાવસ્થા પછી વાળ ખરવા સામાન્ય બાબત છે. ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન એસ્ટ્રોજનનું સ્તર વધે છે, જે વાસ્તવમાં વાળને ફાયદો કરી શકે છે. પરંતુ પ્રેગ્નન્સી પછી તેનું લેવલ ઓછું થવા લાગે છે, જેના કારણે વાળ ખરવા લાગે છે. જ્યારે હોર્મોનલ અસંતુલન ઠીક થાય છે, ત્યારે વાળ ખરવાનું બંધ થાય છે. ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન અને પછી વાળની ​​યોગ્ય સંભાળ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે.

થાઇરોઇડ 
થાઈરોઈડનું અસંતુલન ઝડપથી વાળ ખરવાનું કારણ બને છે. તે વાળના બંધારણને પણ અસર કરી શકે છે. થાઇરોઇડ અસંતુલનના કિસ્સામાં, ડૉક્ટરની સલાહ લો અને તેની સારવાર કરો. થાઈરોઈડની યોગ્ય સારવારથી વાળ ખરતા બંધ થઈ જશે.

વાળને ચુસ્ત રીતે બાંધવાનું ટાળો 
જો તમે તમારા વાળને પાછળથી ચુસ્ત રીતે બાંધો છો અને પોની ટેલ બનાવો છો, તો આવું કરવાનું ટાળો. વાળને ચુસ્ત રીતે બાંધવાથી વાળને ઘણું નુકસાન થાય છે, જે વાળ ખરવા તરફ દોરી જાય છે, ખાસ કરીને વાળની ​​લાઇન પર. જો તમારે તમારા વાળ બાંધવા હોય તો તેને ઢીલા બાંધો. વાળ પર રબર બેન્ડ લગાવવાનું ટાળો

વારંવાર વાળ ધોવા 
વાળ વધારે ધોવાથી પણ વાળ ખરવા લાગે છે. આનું કારણ વાળ ધોવા નથી, પરંતુ વધુ પડતા હેર પ્રોડક્ટ્સનો ઉપયોગ છે. હેર પ્રોડક્ટ્સમાં હાજર હાનિકારક રસાયણો વાળને નુકસાન પહોંચાડે છે, જેના કારણે વાળ ખરવા લાગે છે.

ડેન્ડ્રફ 
જો ડેન્ડ્રફ હોય તો વાળ ખરવા લાગે છે. આ માટે સ્કેલ્પ અને વાળની ​​સફાઈનું ખાસ ધ્યાન રાખો. જો તમારા વાળ ખૂબ જ તૈલી હોય તો શેમ્પૂ પછી હેર રિન્સનો ઉપયોગ કરો. તેલયુક્ત વાળ પર ક્રીમી કંડીશનર લગાવવાનું ટાળો. આવા વાળને અઠવાડિયામાં 3-4 વાર બહુ ઓછા શેમ્પૂ અને પુષ્કળ પાણીથી ધોવા જોઈએ. હર્બલ શેમ્પૂનો ઉપયોગ કરો.

વાળ ખરતા કેવી રીતે અટકાવવા 
વાળ ખરતા અટકાવવા માટે તમે આસાન ઘરેલું ઉપાય અજમાવી શકો છો. આહાર પર પણ વિશેષ ધ્યાન આપો. વાળની ​​તંદુરસ્તી જાળવવા માટે હેલ્ધી ડાયટ ખૂબ જ જરૂરી છે.

સ્વચ્છતાનું ધ્યાન રાખો 
ખોપરી ઉપરની ચામડી અને વાળને યોગ્ય રીતે સાફ ન કરવાને કારણે વાળમાં ગંદકી, પરસેવો અને ડેન્ડ્રફ જેવી સમસ્યાઓ દેખાવા લાગે છે અને વાળ ખરવા લાગે છે. તેથી, સ્વચ્છતાનું ખાસ ધ્યાન રાખો.

વાળને રસાયણોથી બચાવો 
વાળને વધુ પડતા રંગ કે બ્લીચિંગ, સ્ટ્રેટનિંગ, પરમિંગ વગેરે જેવી રાસાયણિક સારવારથી વાળ ખરવા અને તેમની ચમક ઝાંખી પડે છે. વાળને સ્વસ્થ રાખવા માટે શક્ય હોય ત્યાં સુધી કેમિકલ ટ્રીટમેન્ટ ટાળો.

હર્બલ હેર પ્રોડક્ટ્સનો ઉપયોગ કરો 
હર્બલ હેર ઓઈલ, હેર ટોનિક અને હેર પેકનો ઉપયોગ કરો. આ માટે આમળા, શિકાકાઈ, રીથા, બ્રાહ્મી, ભૃંગરાજ, અર્નિકા, ત્રિફળા, હિબિસ્કસ, બાઈલ, લીમડો, ચંદન જેવી જડીબુટ્ટીઓ ધરાવતી હેર પ્રોડક્ટ્સ પસંદ કરો.

ગરમ તેલ ઉપચાર 
જો વાળ ખરતા હોય તો હોટ ઓઈલ થેરાપી લેવી. આ માટે નારિયેળનું તેલ ગરમ કરો અને તેને વાળમાં લગાવો. તમારી આંગળીઓનો ઉપયોગ કરીને, માથાની ચામડીને હળવા હાથે મસાજ કરો. આમ કરવાથી બ્લડ સર્ક્યુલેશન સારું રહે છે અને વાળને પોષણ મળે છે. પછી ગરમ પાણીમાં ટુવાલ બોળી, પાણી નિચોવી. ગરમ ટુવાલને તમારા માથાની આસપાસ પાઘડીની જેમ લપેટી લો. તેને 5 મિનિટ માટે રહેવા દો. આ પ્રક્રિયાને 3-4 વખત પુનરાવર્તિત કરો.

વાળ ખરતા અટકાવવાના ઘરગથ્થુ ઉપચાર

1. 4-5 કપ ગરમ પાણીમાં બે મુઠ્ઠી લીમડાના પાન મિક્સ કરો. આ રીતે આખી રાત રહેવા દો. સવારે પાણીને ગાળી લો. શેમ્પૂ કર્યા પછી તમારા વાળ ધોવા માટે આ પાણીનો ઉપયોગ કરો. આ ઉપાય ખંજવાળથી રાહત આપે છે અને માથાની ચામડીને સ્વસ્થ અને ચેપથી મુક્ત રાખે છે, અને ડેન્ડ્રફથી પણ રાહત આપે છે.
2. કરી પત્તાની પેસ્ટ બનાવીને વાળમાં લગાવો. અડધા કલાક પછી ધોઈ લો. કઢીના પાંદડામાં એન્ટીઑકિસડન્ટ અને ઘણા પોષક તત્વો હોય છે, જે વાળને ખરતા અટકાવે છે અને તેમને મૂળથી મજબૂત બનાવે છે.
3. ટામેટાની પેસ્ટ બનાવો અને તેને સ્કેલ્પ પર લગાવો. અડધો કલાક રહેવા દો, પછી વાળ ધોઈ લો. ડેન્ડ્રફથી છુટકારો મેળવવા માટે આ એક સરળ ઘરેલું ઉપાય છે.
4. ઈંડાને વાળમાં લગાવો અને 20 મિનિટ પછી શેમ્પૂ કરો. ઈંડા હેર ટોનિકનું કામ કરે છે અને વાળને મજબૂત બનાવે છે.
5. જો વાળ શુષ્ક અને નિર્જીવ થઈ ગયા હોય તો પાકેલા કેળામાં 2 ઈંડા અને એક લીંબુનો રસ મિક્સ કરો. આ પેકને અડધા કલાક સુધી વાળમાં લગાવો. પછી શેમ્પૂ કરો. આ હેર પેકનો નિયમિત ઉપયોગ વાળની ​​ખોવાયેલી ચમક પુનઃસ્થાપિત કરે છે અને વાળને મજબૂત બનાવે છે.