રાજસ્થાનનું માત્ર ઐતિહાસિક મહત્વ જ નથી, પૌરાણિક મહત્વ પણ છે. અહીં માત્ર રાજપૂત શાસન અને મુઘલ કાળના ઐતિહાસિક પુરાવાઓ જ નથી, પરંતુ દ્વાપર યુગના આવા અનેક પુરાવાઓ અને રહસ્યો પણ અહીં જોવા મળે છે, જેને જોઈને આજે પણ લોકો આશ્ચર્યચકિત થઈ જાય છે. ટોંક જિલ્લાના ઉનિયારા સબડિવિઝનના ગુમાનપુરા ગામમાં પણ સમાન પુરાવા જોવા મળે છે. આ સાબિતી એક વિશાળ હાથીની પ્રતિમાના રૂપમાં છે. તેને દૂરથી જોતા, તમે મૂંઝવણમાં પડી શકો છો કે તે એક વાસ્તવિક હાથી છે, પરંતુ જ્યારે તમે ખૂબ નજીક જશો, ત્યારે તમને ખ્યાલ આવશે કે તે પથ્થરની મૂર્તિ છે.

આ પ્રતિમાની કોતરણી એવી છે કે આજના સમયમાં ભાગ્યે જ કોઈ કલાકાર તેને આટલી ચોકસાઈથી બનાવી શકે છે. આ હાથીની નજીક એક તળાવ છે. કહેવાય છે કે પાંચ હજાર વર્ષ પછી પણ આ તળાવ સુકાયું નથી. હાથીની બરાબર સામે ૬૪ કમળ વાળી યજ્ઞ વેદી છે. ઈતિહાસકારો માટે આ હાથી, તળાવ અને વેદી કોઈ કોયડાથી ઓછી નથી. એવું માનવામાં આવે છે કે પાંડવો તેમના વનવાસ દરમિયાન અહીં આવ્યા હતા.

પાંચાલી ભગવાન ગણેશની પૂજા કર્યા વિના ભોજન ન કરતા હોવાથી, પાંડવોએ રાતોરાત એક વિશાળ પથ્થર કોતરીને આ મૂર્તિ બનાવી. એટલું જ નહીં, આ મૂર્તિમાં પાંડવોએ પ્રાણ પૂર્યા હોવાનું પણ ગામલોકો કહે છે. એવું કહેવાય છે કે તે સમયે આ હાથી ૧૪ કોસ વિસ્તારની આસપાસ ફરતો હતો અને રક્ષા કરતો હતો. જ્યારે તે ગામની વસાહતોની નજીકથી પસાર થયો, ત્યારે તેની પીઠ પર ઘંટના જોરથી અવાજ સાંભળીને લોકો ભયભીત થવા લાગ્યા. આ બાદ આ હાથી અહીં કાયમી બની ગયો.

હાથીની બાજુમાં આવેલા તળાવ વિશે એવી માન્યતા છે કે ભીમે તેને પોતાના ઘૂંટણથી ખોદી નાખ્યું હતું. દાવો કરવામાં આવે છે કે આ તળાવની ઊંડાઈ પાતાળ સુધી છે. આ જ કારણ છે કે આ તળાવનું પાણી ક્યારેય સુકતું નથી. એવું પણ કહેવાય છે કે મુગલ કાળ દરમિયાન એક વખત આ હાથીને અહીંથી લઈ જવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવ્યો હતો. આ માટે જ્યારે સૈનિકોએ તેના પગ તોડવાની કોશિશ કરી તો લોહી વહેવા લાગ્યું. જેના કારણે કારીગરો અને સૈનિકો ડરીને ભાગી ગયા હતા.