પાછલા વર્ષની સરખામણીમાં 29% ની વૃદ્ધિ નોંધાઈ : હિન્દી-ભાષાના સિનેમાએ સૌથી નોંધપાત્ર વૃદ્ધિ નોંધાવી

ભારતના ફિલ્મ ઉદ્યોગમાં 2023માં નોંધપાત્ર સુધારો નોંધાયો છે.  કુલ 157.4 મિલિયન લોકો થિએટર પહોંચ્યા હતા. જે પાછલા વર્ષની સરખામણીમાં 29% ની વૃદ્ધિ છે અને રોગચાળા પહેલાના સ્તરને 8% વટાવી ગઈ છે. જો કે, આ પ્રભાવશાળી આંકડાઓ અને બોક્સ ઓફિસની આવક પ્રથમ વખત ₹12,000 કરોડથી વધુ હોવા છતાં, દર્શકોની સંખ્યામાં વૃદ્ધિ ધીમી રહી, જે દર્શાવે છે કે વધુ લોકો થિયેટરોની મુલાકાત તો લઈ રહ્યા છે, પણ તે રોગચાળા પહેલા કરતા ઓછા છે.

બિઝનેસ એક્સપર્ટ સૂચવે છે કે દર્શકોની સંખ્યામાં ઓછામાં ઓછો 20-25% ઘટાડો ચાલુ રહી શકે છે, કારણ કે હવે પ્રેક્ષકો વધુને વધુ ઘર પર ફિલ્મ જોવાના વિકલ્પો તરફ વળી રહ્યા છે અને સિનેમા વધુ ખર્ચાળ બની રહ્યા છે. આ કારણે વસ્તીના નોંધપાત્ર ભાગને થિયેટર-જવાના અનુભવથી વિમુખ કરવાનું જોખમ ઊભું થયું છે, અને સ્ટાર પાવર વગર નાના-પાયે, કન્ટેન્ટ -આધારિત ફિલ્મો માટે પડકારરૂપ ભવિષ્ય છે.

પરિણામે, ઉદ્યોગ થોડા મોટા-બજેટ, સ્ટાર-આધારિત ટાઇટલ પર વધુ આધાર રાખવાનું ચાલુ રાખી શકે છે. જાન્યુઆરી 2024 માં શહેરી અને ગ્રામીણ બંને વિસ્તારોમાં 8,500 ભારતીય પ્રેક્ષકો વચ્ચે હાથ ધરવામાં આવેલા સંશોધનના આધારે ઓરમેક્સના અહેવાલ મુજબ, આ 157.4 મિલિયન સિનેમાઘરોએ 2023 માં સ્થાનિક બોક્સ ઓફિસ પર 943 મિલિયન વ્યૂઅર્સનું યોગદાન આપ્યું હતું. 

હિન્દી-ભાષાના સિનેમાએ સૌથી નોંધપાત્ર વૃદ્ધિ નોંધાવી છે, તેના પ્રેક્ષકો 2022 થી 58% વધીને 92 મિલિયન થઈ ગયા. તમિલ, તેલુગુ અને કન્નડ ફિલ્મોમાં પ્રેક્ષકોની સંખ્યામાં થોડો ઘટાડો જોવા મળ્યો હતો, જ્યારે મલયાલમ સિનેમાના પ્રેક્ષકોમાં 19%નો વધારો જોવા મળ્યો હતો. 


ઓરમેક્સ મીડિયાના બિઝનેસ ડેવલપમેન્ટ (થિયેટ્રિકલ)ના વડા સંકેત કુલકર્ણીએ એક નિવેદનમાં જણાવ્યું હતું કે, 100 વર્ષથી વધુના ઇતિહાસ અને ₹12,000 કરોડથી વધુની બોક્સ ઓફિસ સાથે, ભારતીય ફિલ્મ ઉદ્યોગને આ પ્રકૃતિ અને કદના અભ્યાસની જરૂર છે અને તે લાયક છે. જ્યારે તે સારી રીતે સમજી શકાય છે કે રોગચાળાને કારણે થિયેટર વ્યવસાયને ફટકો પડ્યો છે. 

બોક્સ ઓફિસના અહેવાલો અનુસાર, ₹12,226 કરોડની ગ્રોસ બોક્સ ઓફિસ સાથે રોકોર્ડ બ્રેક થયા છે. સિનેમા જતા લોકોની સંખ્યામાં વધારો થયો હોવા છતાં, વાર્ષિક દર્શકોની સંખ્યામાં ગતિ જળવાઈ રહી નથી, જે સૂચવે છે કે સિનેમાઘરોમાં વધુ લોકો આવ્યા હોવા છતાં, તેઓ વધુ વાર નથી આવ્યા. 2023 માં 943 મિલિયન ફૂટફોલ નોંધાયો છે, જે 2022 કરતા વધુ છે, પરંતુ પૂર્વ રોગચાળા કરતા નોંધપાત્ર રીતે નીચા થયા  છે. વધુમાં, જ્યારે 1,000 થી વધુ ફિલ્મો રિલીઝ થઈ હતી, ત્યારે ટોચની 10 ફિલ્મોએ જ વર્ષના કુલ બોક્સ ઓફિસમાં 40% ફાળો આપ્યો હતો. 2022માં ટિકિટની સરેરાશ કિંમત 9% વધી છે જે હવે પ્રી-પેન્ડેમિકના સ્તરોથી 22% વધુ છે.

હિન્દી ભાષાની ફિલ્મોના સ્થાનિક પ્રેક્ષકો સ્પષ્ટ છે, જે 2019માં 341 મિલિયનની સરખામણીમાં 2023માં 275 મિલિયન નોંધાયા છે, તેમ છતાં બોક્સ ઓફિસ 2019માં ₹4,831 કરોડની સરખામણીએ 2023-24માં ₹5,380 કરોડ સુધી પહોંચવાની અપેક્ષા છે.