દશેરાનો તહેવાર અનિષ્ટ પર સારાની જીત માટે ઉજવવામાં આવે છે, તેથી તેનું નામ વિજયાદશમી પણ છે. હિંદુ કેલેન્ડર મુજબ, દશેરા અશ્વિન મહિનાના શુક્લ પક્ષની દસમી તારીખે ઉજવવામાં આવે છે. પૌરાણિક માન્યતાઓ અનુસાર આ દિવસે ભગવાન રામે માતા સીતાની રક્ષા માટે રાવણનો વધ કર્યો હતો, તેથી જ લોકો આ દિવસને અસત્ય પર સત્યના વિજય તરીકે ઉજવે છે.

દશેરા પર અનેક જગ્યાએ રામલીલાનું આયોજન કરવામાં આવે છે અને રાવણનું દહન કરવામાં આવે છે. રાવણને દસ માથા હતા તેથી તેને દશાનન કહેવામાં આવે છે. આપણે હંમેશા સાંભળીએ છીએ કે માતા સીતાના કારણે રાવણનું મૃત્યુ થયું હતું. પરંતુ  રાવણને મળેલા શ્રાપ વિશે બહુ ઓછા લોકો જાણતા હતા જે તેના મૃત્યુનું કારણ પણ બન્યા હતા. તો ચાલો જાણીએ એ શ્રાપ વિશે.

પ્રથમ શ્રાપ રાજા અરણ્ય દ્વારા આપવામાં આવ્યો હતો

રાવણને પ્રથમ શ્રાપ રાજા અરણ્ય દ્વારા આપવામાં આવ્યો હતો. અરણ્ય એક ભવ્ય રાજા હતા જે શ્રી રામના વંશજ હતા. કહેવાય છે કે જ્યારે રાવણ વિશ્વ જીતવા નીકળી રહ્યો હતાં, ત્યારે રાજા અરણ્ય સાથે તેની લડાઈ થઈ હતી અને યુદ્ધમાં રાજા અરણ્યનો પરાજય થયો હતો. પરંતુ, તેના મૃત્યુ પહેલા રાજા અરણ્યએ રાવણને શ્રાપ આપ્યો હતો કે તેનો વંશ તેના મૃત્યુનું કારણ બનશે. રામાયણ અનુસાર શ્રી રામનો જન્મ પણ રઘુકુલમાં થયો હતો.

નંદીએ આપેલો બીજો શ્રાપ

બીજો શ્રાપ રાવણને ભગવાન શિવના વાહન નંદીએ આપ્યો હતો. કહેવાય છે કે દશનન ભગવાન શિવના પરમ ભક્ત હતા. પૌરાણિક માન્યતાઓ અનુસાર એકવાર રાવણ ભગવાન શિવને મળવા કૈલાસ પહોંચ્યાં હતાં. અહંકારી રાવણે ભગવાન શિવના વાહન નંદી બળદ સ્વરૂપ અને વાનર મુખની મજાક ઉડાવી. નંદીને આ મજાક ખૂબ જ ખરાબ લાગ્યું, જેના કારણે નંદીએ રાવણને શ્રાપ આપ્યો કે તેનો વિનાશ પણ વાંદરાઓના કારણે થશે. કથાઓ અનુસાર, લંકાપતિનો ભગવાન હનુમાન અને તેમના વાનરોની સેના દ્વારા નાશ કરવામાં આવ્યો હતો.

ત્રીજો શ્રાપ મંદોદરીની બહેન માયાએ આપ્યો હતો

ત્રીજો શ્રાપ રાવણને તેની પત્ની મંદોદરીની મોટી બહેન માયાએ આપ્યો હતો. માયાના લગ્ન વૈજયંતપુરના રાજા શંભર સાથે થયા હતા. એકવાર રાવણ વૈજયંતપુર ગયા ત્યારે તેણે માયાને પોતાની જાળમાં ફસાવી. જ્યારે રાજા શંભરને આ વાતની જાણ થઈ તો તેણે રાવણને પકડીને જેલમાં પૂરી દીધો. તે જ સમયે અયોધ્યાના રઘુવંશી રાજા દશરથે પણ શંભર પર હુમલો કર્યો. રાજા દશરથ સાથેના આ યુદ્ધમાં રાજા શંભરનું મૃત્યુ થયું હતું. શંભરના મૃત્યુ પછી, માયા તેના દુઃખમાં સતી કરવા માંગતી હતી. વાસનામાં ડૂબેલા રાવણે માયાને તેની સાથે લંકા જવા કહ્યું. ત્યારે શોકમાં ડૂબેલી માયાએ ક્રોધિત થઈને રાવણને શ્રાપ આપ્યો કે એક દિવસ તે પણ આ વાસનાને કારણે મૃત્યુ પામશે.

ચોથો શ્રાપ એક મહિલા દ્વારા આપવામાં આવ્યો હતો

રાવણને ચોથો શ્રાપ એક સ્ત્રી પાસેથી મળ્યો. રાવણ એકવાર તેના પુષ્પક વિમાન પર પ્રવાસ માટે નીકળ્યા હતા. ત્યારે રસ્તામાં તેણે એક સુંદર સ્ત્રી જોઈ. તે સ્ત્રી ભગવાન વિષ્ણુની પૂજા કરતી હતી. રાવણે તે સ્ત્રી સાથે દુર્વ્યવહાર કર્યો અને તેને તેની સાથે લંકા જવા કહ્યું. તેના અપમાનને કારણે સ્ત્રીએ રાવણને શ્રાપ આપ્યો કે એક દિવસ તેના મૃત્યુનું કારણ સ્ત્રી બનશે.

પાંચમો શ્રાપ નલકુબેરે આપ્યો હતો

પાંચમો શ્રાપ લંકાના રાજા રાવણને તેના મોટા ભાઈ કુબેરના પુત્ર નલકુબેર દ્વારા આપવામાં આવ્યો હતો. કહેવાય છે કે એકવાર રાવણ ત્રણેય લોકને જીતવાની ઈચ્છા સાથે સ્વર્ગમાં પહોંચ્યો ત્યારે તેની નજર એક સુંદર અપ્સરા પર પડી, જેનું નામ રંભા હતું. રંભા રાવણના મોટા ભાઈ કુબેરના પુત્ર નલકુબેર સાથે લગ્ન કરવા માંગતી હતી. પરંતુ વાસનામાં ડૂબેલા રાવણે રંભાની વાત ન સાંભળી. જેના કારણે નલકુબેરે રાવણને શ્રાપ આપ્યો હતો કે જો તે તેની સંમતિ વિના કોઈપણ સ્ત્રીને સ્પર્શ કરવાનો પ્રયાસ કરશે તો તેના માથાનાં  સો ટુકડા કરી દેવામાં આવશે.

છઠ્ઠો શ્રાપ બહેન શૂર્પણખા દ્વારા આપવામાં આવ્યો હતો

છઠ્ઠો શ્રાપ રાવણને તેની પોતાની બહેન શૂર્પણખાએ આપ્યો હતો. રાવણની બહેન શૂર્પણખાના પતિનું નામ વિદ્યુતજીવ હતું, જે કાલકેય નામના રાજાના સેનાપતિ હતા. જ્યારે રાવણ વિશ્વને જીતવા નીકળ્યો ત્યારે તેનો સામનો વિદ્યુતજીવ સાથે થયો. રાવણે પોતાના જ સાળા વિદ્યુતજીવને યુદ્ધમાં હરાવ્યો અને તેને મારી નાખ્યો. તેના પતિના મૃત્યુ પછી, એક દુઃખી શૂર્પણખાએ રાવણને શ્રાપ આપ્યો કે એક દિવસ તે અને તેના સમગ્ર કુળનો મારા કારણે નાશ થશે.