ચૂંટણી દરમિયાન, દરેક ઉમેદવારે કેટલાક નિયમોનું પાલન કરવું પડે છે. જે આદર્શ આચાર સંહિતા હેઠળ નિર્ધારિત કરવામાં આવ્યા છે. આ નિયમોનું ઉલ્લંઘન આચાર સંહિતાનું ઉલ્લંઘન કહેવાય છે.

હાલ મહારાષ્ટ્ર અને ઝારખંડમાં ચૂંટણીને ધ્યાનમાં રાખીને આદર્શ આચારસંહિતા લાગુ છે. આ અંતર્ગત જાહેર સ્થળો પરથી રાજકીય પક્ષોના હોર્ડિંગ્સ, બેનર, પોસ્ટર અને સરકારી યોજનાઓની પ્રચાર સામગ્રી હટાવી દેવામાં આવી છે. જો કોઈ આચારસંહિતાનું ઉલ્લંઘન કરે છે તો ચૂંટણી પંચની હેલ્પલાઈન 1095 પર ફરિયાદ કરી શકાય છે. પંચનો દાવો છે કે આના પર 100 મિનિટની અંદર કાર્યવાહી કરવામાં આવશે. જાણો આચાર સંહિતાનું ઉલ્લંઘન કરવા પર શું સજા થઈ શકે છે.

આચારસંહિતાના ભંગ બદલ શું સજા થઈ શકે?

ચૂંટણી પંચ દ્વારા કેસની ગંભીરતા અને ઉલ્લંઘનના પ્રકારને આધારે આચારસંહિતાના ઉલ્લંઘનની સજા નક્કી કરવામાં આવે છે. સૌથી વધુ સજા ચૂંટણી પ્રચાર પર પ્રતિબંધ છે. જો કોઈ ઉમેદવાર ઉશ્કેરણીજનક નિવેદનો કરે છે, જાતિવાદ અથવા ધર્મવાદને પ્રોત્સાહન આપે છે અથવા સરકારી સંસાધનોનો દુરુપયોગ કરે છે, તો તેના પ્રચાર પર પ્રતિબંધ મૂકી શકાય છે. આ પ્રતિબંધ થોડા કલાકોથી થોડા દિવસો સુધી ટકી શકે છે.

ચેતવણીઓ અને સૂચનાઓ

આચારસંહિતાના ઉલ્લંઘનનો પ્રથમ પ્રતિભાવ એ ચેતવણી અથવા સૂચના છે. આયોગ સંબંધિત વ્યક્તિ અથવા પક્ષને ધ્યાન દોરે છે અને સુધારા કરવાની તક આપે છે.

ચૂંટણી પ્રચાર પર પ્રતિબંધ

જો ઉલ્લંઘન ગંભીર હોય તો ચૂંટણી પ્રચાર પર કડક નિયંત્રણો લાદવામાં આવે છે. જેના કારણે ઉમેદવારો કે પક્ષોને તેમની પ્રચાર પ્રવૃતિઓ બંધ કરવાની ફરજ પડે છે.

ચૂંટણી નામાંકન રદ્દ

આચારસંહિતા ભંગની ગંભીરતાને ધ્યાનમાં રાખીને ચૂંટણીપંચ ચૂંટણી નામાંકન પણ રદ કરી શકે છે. જો કોઈ ઉમેદવારે મતદારોને પ્રભાવિત કરવા માટે ગેરકાયદેસર નાણાં અથવા દારૂનું વિતરણ કર્યું હોય, તો તેનું નામાંકન રદ થઈ શકે છે.

દંડ

કેટલીકવાર ઉલ્લંઘન કરનારાઓ પર નાણાકીય દંડ પણ લાદવામાં આવે છે. આ સજા તે ઉલ્લંઘનની ગંભીરતા પર આધારિત છે.

જેલની સજા

સત્તાવાર રીતે ચૂંટણીમાં ઉશ્કેરણીજનક ભાષણો જેવા કેટલાક ગંભીર ઉલ્લંઘનો માટે જેલની સજા પણ આપવામાં આવે છે. આવા કિસ્સાઓમાં  ઉમેદવારને 2 વર્ષ સુધી જેલની સજા થઈ શકે છે.