વૈજ્ઞાનિકોએ મંગળ પર ઈતિહાસની સૌથી મોટી સફળતા હાંસલ કરી છે. વૈજ્ઞાનિકોએ મંગળ પર પાણી શોધી કાઢું છે જેને તેઓ સેંકડો વર્ષેાથી શોધી રહ્યા હતા. વૈજ્ઞાનિકોની આ મોટી શોધ બાદ મંગળ પર જીવનની શકયતા વધી ગઈ છે. જેમ પૃથ્વી પર દરેક જગ્યાએ પાણી હાજર છે. પૃથ્વીની સપાટીનો લગભગ ૭૦ ટકા ભાગ પાણીથી ઢંકાયેલો છે. પાણી હવામાં, સપાટી પર અને ખડકોની અંદર હોય છે. ભૂસ્તરશાક્રીય પુરાવા સૂચવે છે કે આશરે ૪.૩ અબજ વર્ષેા પહેલાથી પૃથ્વી પર પાણી અસ્તિત્વમાં છે. પરંતુ મંગળ પર પાણીનો ઈતિહાસ ઘણો અનિશ્ચિત રહ્યો છે.
મંગળ પર કયારે, કયાં અને કેટલા સમય સુધી પાણી પ્રથમ વખત દેખાયું તે નક્કી કરવું એ બધા સળગતા પ્રશ્નો છે જે મંગળ પર સંશોધનને આગળ ધપાવે છે. જો મંગળ પર જીવન શકય બન્યું હોત, તો ત્યાં થોડું પાણી જરી હોત. વૈજ્ઞાનિકોએ મંગળની ઉલ્કાપિંડમાં હાજર ખનિજ ઝિર્કેાનનો અભ્યાસ કર્યેા અને જાણવા મળ્યું કે ૪.૪૫ અબજ વર્ષેા પહેલા ઝિર્કેાન સ્ફટિકો બન્યા ત્યારે પાણી હાજર હતું. સાયન્સ એડવાન્સિસ જર્નલમાં પ્રકાશિત થયેલા પરિણામો મંગળ પર પાણીના સૌથી જૂના પુરાવા પ્રદાન કરી શકે છે.
તાજેતરમાં, મંગળ પર સ્થિર પ્રવાહી પાણીના વધુ પુરાવા મળ્યા નથી. પરંતુ પૂર્વ–નોચિયન દરમિયાન શું થયું? મંગળ પર પાણી સૌપ્રથમ કયારે દેખાયું? પૂર્વ–નોચિયન મંગળની એક ઝલક. મંગળ પર પાણી શોધવાના ત્રણ રસ્તા છે. પ્રથમ પદ્ધતિ એ છે કે સપાટી પર પરિભ્રમણ કરતા અવકાશયાન દ્રારા કરવામાં આવેલા અવલોકનોનો ઉપયોગ કરવો. બીજો અભિગમ જમીન આધારિત અવલોકનોનો ઉપયોગ કરવાનો છે, જેમ કે માર્સ રોવર દ્રારા કરવામાં આવેલ. ત્રીજી રીત પૃથ્વી પર પડી ગયેલા મંગળની ઉલ્કાઓનો અભ્યાસ કરવાનો છે. અભ્યાસ કરવા માટે ઉપલબ્ધ એકમાત્ર પૂર્વ–નોચિયન સામગ્રી મંગળની ઉલ્કાઓમાં જોવા મળે છે. પૃથ્વી પર પડેલી તમામ ઉલ્કાઓમાંથી કેટલીક આપણા પડોશી ગ્રહ પરથી આવે છે. આ ઉલ્કાઓનું એક નાનું જૂથ, જે મંગળ પરથી એક જ લઘુગ્રહની અસરથી આવ્યું હોવાનું માનવામાં આવે છે, તેમાં પૂર્વ–નોઆચિયન સામગ્રી છે.
એવું પણ સૂચવવામાં આવ્યું હતું કે મંગળ પર ૪.૪૫ અબજ વર્ષ પહેલાં પ્રારંભિક વૈશ્વિક મહાસાગર હોઈ શકે છે. અભ્યાસમાંથી સૌથી મોટું ચિત્ર એ છે કે ૪.૪૫ અબજ વર્ષ પહેલાં મંગળની સપાટીની પ્રારંભિક રચના દરમિયાન મેગ્મેટિક હાઇડ્રોથર્મલ સિસ્ટમ્સ સક્રિય હતી. તે સ્પષ્ટ્ર નથી કે આનો અર્થ એ છે કે આ સમયે પાણી સપાટી પર સ્થિર હતું, પરંતુ લાગે છે કે તે શકય છે. તે સ્પષ્ટ્ર છે કે મંગળની સપાટી, પૃથ્વીની જેમ, તેની રચના પછી તરત જ તેની સપાટી પર પાણી હતું – વસવાટ માટે એક આવશ્યક ઘટક