દિલ્હીની નેશનલ લો યુનિવર્સિટીએ ભારતમાં મૃત્યુદંડની સજા પામેલા કેદીઓ પર એક રિપોર્ટ બહાર પાડ્યો છે. રિપોર્ટ મુજબ, સુપ્રીમ કોર્ટે સતત બીજા વર્ષે એક પણ કેદીને મૃત્યુદંડની સજા આપી નથી. દિલ્હીની નેશનલ લો યુનિવર્સિટીના ક્રિમિનલ જસ્ટિસ પ્રોગ્રામ પ્રોજેક્ટ 39(એ) ના રિપોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે એનસીઆરબી દ્વારા પ્રકાશિત રેકોર્ડ અનુસાર, 2024ના અંત સુધીમાં, દેશભરની જેલોમાં મૃત્યુદંડની સજા પામેલા 564 કેદીઓ બંધ હતા. આ સંખ્યા બે દાયકામાં સૌથી વધુ છે.
31 ડિસેમ્બર, 2024 સુધીમાં, દેશભરની નીચલી અદાલતોમાં 139 મૃત્યુદંડની સજા સંભળાવવામાં આવી હતી. ભારતમાં મૃત્યુદંડ: વાર્ષિક આંકડાકીય અહેવાલ 2024 નામથી પ્રકાશિત આ રિપોર્ટમાં જણાવાયું છે કે 2024માં નીચલી અદાલતો દ્વારા જાહેર કરાયેલા 139 મૃત્યુદંડમાંથી, 87 (62 ટકા) હત્યાના કેસોમાં અને 35 (25 ટકા) જાતીય ગુનાઓ સંબંધિત હત્યાના કેસોમાં સંભળાવવામાં આવ્યા હતા.
આ ગયા વર્ષ કરતા વિપરીત છે, જ્યારે જાતીય ગુના સંબંધિત હત્યાઓ માટે સાદી હત્યાઓ કરતાં વધુ મૃત્યુદંડની સજા ફટકારવામાં આવી હતી. 2023 માં નીચલી અદાલતોએ 122 મૃત્યુદંડની સજા ફટકારી. 2024 માં સુપ્રીમ કોર્ટે છ અપીલો સાંભળી. તેણે પાંચ મૃત્યુદંડની સજાને આજીવન કેદમાં ફેરવી દીધી જ્યારે એકને નિર્દોષ જાહેર કરવામાં આવ્યો.
રિપોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે આ સતત બીજું વર્ષ હતું જ્યારે સુપ્રીમ કોર્ટે એક પણ મૃત્યુદંડને મંજૂરી આપી ન હતી. 2021 થી પાછલા વર્ષોના ટ્રેન્ડને ચાલુ રાખીને, કોર્ટે તેના મૃત્યુદંડના નિર્ણયોમાં આરોપીઓના જીવન ઇતિહાસ, જેલના વર્તન અને માનસિક સ્વાસ્થ્ય મૂલ્યાંકન સંબંધિત અહેવાલો પર આધાર રાખ્યો હતો.
રિપોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું છે. પ્રોજેક્ટ 39એ દ્વારા પ્રકાશિત ભારતમાં મૃત્યુદંડ: વાર્ષિક આંકડાકીય અહેવાલની આ નવમી આવૃત્તિ છે. રિપોર્ટ અનુસાર, 2019 થી જાતીય ગુનાઓ માટે ટ્રાયલ કોર્ટ દ્વારા આપવામાં આવતી મૃત્યુદંડની સજામાં નોંધપાત્ર ઘટાડો જોવા મળ્યો હતો. દેશભરની હાઇકોર્ટો - હરિયાણા, ઝારખંડ, મહારાષ્ટ્ર, પંજાબ અને તેલંગાણા - એ 9 દોષિતોની મૃત્યુદંડની પુષ્ટિ કરી. 2023 માં મૃત્યુદંડની સજામાં મોટો વધારો થયો. 2019 થી મૃત્યુદંડની સજામાં એમ પણ કહેવામાં આવ્યું છે કે 2019 થી મૃત્યુદંડની સજા ફટકારવામાં આવેલા દોષિતોની સંખ્યામાં વધારો થયો છે. 2019માં મૃત્યુદંડની સજા પામેલા કેદીઓની સંખ્યા 378 હતી, જે 2020માં વધીને 404 થઈ ગઈ. આ પછી, 2021માં આ સંખ્યા વધીને 490, 2022માં 539, 2023માં 554 અને 2024ના અંતે 564 થઈ ગઈ. 2024માં મહિલા કેદીઓની સંખ્યા 17 હતી.