હોસ્પિટલો દ્વારા દર્દીઓની હેરાનગતિ અટકાવવા રાજ્યોએ નીતિઓ ઘડવાની જરૂર : સુપ્રીમ કોર્ટ

  • March 05, 2025 10:34 AM 
Aajkaal Daily (Desh Pardesh Ni Aajkaal)
સુપ્રીમ કોર્ટે દર્દીઓ અને તેમના સંભાળ રાખનારાઓને ખાનગી હોસ્પિટલો દ્વારા કોઈપણ પ્રકારની છેતરપિંડી, અનુચિત લાભ અને ઉત્પીડનથી બચાવવા માટે યોગ્ય નીતિની જરૂરિયાત પર ભાર મૂક્યો. જોકે, સર્વોચ્ચ અદાલતે આ મુદ્દાનો સામનો કરવા માટે નીતિઓ ઘડવાનું કામ રાજ્ય સરકારો પર છોડી દીધું. સુપ્રીમ કોર્ટે કહ્યું છે કે અમે આ મુદ્દા પર કોઈ ફરજિયાત આદેશ આપી રહ્યા નથી કારણ કે તેના વ્યાપક પરિણામો આવશે, પરંતુ રાજ્યોએ યોગ્ય નીતિગત નિર્ણયો લેવાની જરૂર છે.


ન્યાયાધીશ સૂર્યકાંત અને એન. કોટિશવર સિંહની બેન્ચે એક પીઆઈએલનો નિકાલ કરતી વખતે આ ટિપ્પણી કરી હતી જેમાં એવો આરોપ મૂકવામાં આવ્યો હતો કે દર્દીઓને ખાનગી હોસ્પિટલોમાં કાર્યરત ફાર્મસીઓ પાસેથી ઊંચા ભાવે દવાઓ અને તબીબી સાધનો ખરીદવાની ફરજ પાડવામાં આવે છે. બેન્ચે કાયદાના વિદ્યાર્થી સિદ્ધાર્થ દાલમિયા અને તેમના વકીલ પિતા વિજય પાલ દાલમિયા દ્વારા દાખલ કરાયેલી પીઆઈએલનો નિકાલ કર્યો. બેન્ચે એ પણ ભાર મૂક્યો હતો કે કોર્ટ દ્વારા પસાર કરાયેલ કોઈપણ ફરજિયાત આદેશ ખાનગી હોસ્પિટલોના કાર્યમાં અવરોધ ઉભો કરી શકે છે અને તેના વ્યાપક પરિણામો આવી શકે છે.


સર્વોચ્ચ અદાલતે કહ્યું છે કે, અમે તમામ રાજ્ય સરકારોને આ મુદ્દા પર વિચાર કરવા અને યોગ્ય નીતિગત નિર્ણયો લેવાનો નિર્દેશ આપીએ છીએ. બેન્ચે કહ્યું કે આરોગ્ય એ રાજ્યનો વિષય છે અને સ્થાનિક પરિસ્થિતિઓને ધ્યાનમાં રાખીને, રાજ્ય સરકારો સંબંધિત નિયમનકારી પગલાં લઈ શકે છે. સુપ્રીમ કોર્ટે કહ્યું કે આ એક નીતિગત મુદ્દો હોવાથી, નીતિ નિર્માતાઓએ તેના માટે એક સર્વાંગી અભિગમ અપનાવવો જોઈએ અને દર્દીઓ અને તેમના સહાયકોનું શોષણ ન થાય અને તે જ સમયે, ખાનગી સંસ્થાઓને આરોગ્ય ક્ષેત્રમાં પ્રવેશવાથી નિરાશ ન કરવામાં આવે અથવા બિનજરૂરી રીતે પ્રતિબંધિત ન કરવામાં આવે તે સુનિશ્ચિત કરવા માટે યોગ્ય માર્ગદર્શિકા ઘડવી જોઈએ.

સુપ્રીમ કોર્ટે કહ્યું છે કે જાહેર હિતની અરજી પર ખાનગી હોસ્પિટલોને કોઈ ફરજિયાત નિર્દેશ જારી કરવો યોગ્ય રહેશે નહીં, પરંતુ ખાનગી હોસ્પિટલો દ્વારા પરિસ્થિતિનો અયોગ્ય લાભ લેવા અને દર્દીઓ અને તેમના સહાયકોનું શોષણ કરવાની કથિત સમસ્યા અંગે રાજ્ય સરકારોને સંવેદનશીલ બનાવવાની જરૂરિયાત પર ભાર મૂક્યો છે. બેન્ચે કહ્યું કે બંધારણ હેઠળ, રાજ્યની ફરજ છે કે તે તેના નાગરિકોને વધુ સારી આરોગ્યસંભાળ સુવિધાઓ પૂરી પાડે, પરંતુ વસ્તી વધારાને કારણે, તેને તેના લોકોની જરૂરિયાતો પૂરી કરવા માટે ખાનગી હોસ્પિટલોની મદદ લેવી પડી. સર્વોચ્ચ અદાલતે કહ્યું છે કે નાગરિકોને સારી આરોગ્યસંભાળ સુવિધાઓનો અધિકાર બંધારણના અનુચ્છેદ 21 માં સમાવિષ્ટ છે. આરોગ્ય ક્ષેત્રમાં ખાનગી હોસ્પિટલો દ્વારા આપવામાં આવેલા યોગદાનની પ્રશંસા કરતા, જે વિશ્વભરમાં જાણીતી છે, બેન્ચે કહ્યું કે કોર્ટ દ્વારા કોઈપણ ફરજિયાત નિર્દેશ તેમના કાર્યમાં અવરોધ ઉભો કરી શકે છે અને તેના વ્યાપક પરિણામો આવી શકે છે.


કેસની સુનાવણી દરમિયાન, કેન્દ્ર સરકારે કહ્યું કે દર્દીઓ અથવા તેમના સહાયકો પર હોસ્પિટલની દવાની દુકાનો અથવા કોઈપણ ચોક્કસ દુકાનમાંથી દવાઓ, ઇમ્પ્લાન્ટ અથવા તબીબી ઉપકરણો ખરીદવાની કોઈ ફરજ નથી.



મે 2018 માં સુપ્રીમ કોર્ટમાં દાખલ કરાયેલી એક પીઆઈએલમાં આરોપ મૂકવામાં આવ્યો હતો કે દવા ઉત્પાદકોની મિલીભગત અને સહયોગથી દવાઓ, તબીબી ઉપકરણો અને તબીબી ઉપભોગ્ય વસ્તુઓના ભાવમાં વધારો કરવામાં આવી રહ્યો છે. અરજીમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે દેશભરની હોસ્પિટલોમાં દર્દીઓની અજ્ઞાનતા, દુર્દશા અને પ્રતિકૂળ પરિસ્થિતિઓનો લાભ લઈને, લોકોને ત્યાંથી અથવા તેમની ઘરઆંગણાની ફાર્મસીઓમાંથી દવાઓ ખરીદવાની ફરજ પાડવામાં આવી રહી છે. સ્તન કેન્સરની સારવાર દરમિયાન તેની માતાને પડતી સમસ્યાઓનો ઉલ્લેખ કરતા, અરજદારે જણાવ્યું હતું કે તેની માતાને સર્જરી કરાવવી પડી હતી, ત્યારબાદ દર 21 દિવસે છ રાઉન્ડ કીમોથેરાપી અને અન્ય સારવારો સાથે બિસેલ્ટિસ ઇન્જેક્શન પણ લેવા પડ્યા હતા. સારવાર દરમિયાન, તેમને ખબર પડી કે બિસેલ્ટિસ ઈન્જેક્શન તેમને 61,132 રૂપિયાના એમઆરપી પર વેચવામાં આવ્યું હતું જ્યારે તે જ કંપની દ્વારા ઉત્પાદિત અને માર્કેટિંગ કરાયેલી તે જ દવા ખુલ્લા બજારમાં 50,000 રૂપિયાના ડિસ્કાઉન્ટ દરે વેચાઈ રહી હતી. બેન્ચને એમ પણ કહેવામાં આવ્યું હતું કે આ ઉપરાંત, ચાર ઇન્જેક્શનની ખરીદી પર, કંપની દર્દી સહાય કાર્યક્રમ હેઠળ દર્દીને એક ઇન્જેક્શન મફતમાં આપી રહી છે.



લાઈક અને ફોલો કરો અમારું ફેસબુક પેજ FACEBOOK - AAJKAALDAILY


ફોલો કરો અમારું ઇન્સ્ટાગ્રામ INSTAGRAM - AAJKAALDAILY


સબસ્ક્રાઈબ કરો અમારી યૂ ટ્યૂબ ચેનલ YOUTUBE - AAJKAALDAILY


મહત્વના સમાચારો આપના મોબાઇલમા મેળવવા માટે જોડાઓ અમારા વોટ્સએપ ગ્રૂપમાં  99251 12230  

View News On Application