મંગળવારે સ્ટેટિસ્ટિકસ અને કાર્યક્રમ અમલીકરણ મંત્રાલય (એમઓએસપીઆઈ) દ્વારા જાહેર કરાયેલા તાજેતરના સમય ઉપયોગ સર્વે (ટીયુએસ) ના તારણો દશર્વિે છે કે ગ્રામીણ વિસ્તારોના લોકોએ 2024 માં ભારતના શહેરી ભાગો કરતા શિક્ષણ પ્રવૃત્તિઓ પર વધુ સમય વિતાવ્યો હતો.
અભ્યાસમાં એવું પણ સૂચવવામાં આવ્યું છે કે છેલ્લા પાંચ વર્ષમાં સ્ત્રીઓ અને પુરુષો વચ્ચેનો તફાવત ઓછો થયો છે, જેઓ હવે શિક્ષણ પ્રવૃત્તિઓ પર ઓછો સમય વિતાવી રહ્યા છે. શીખવાની પ્રવૃત્તિમાં ઔપચારિક શિક્ષણ પર વિતાવેલો સમય શામેલ છે. જેમાં શાળા/યુનિવર્સિટીમાં હાજરી, અભ્યાસેતર પ્રવૃત્તિઓ, ગૃહકાર્ય સહિત અન્ય બાબતોનો સમાવેશ થાય છે. તેમાં શીખવા સંબંધિત મુસાફરીનો સમય પણ શામેલ છે પરંતુ 2024 માં શહેરી અને ગ્રામીણ બંને વિસ્તારોમાં 2019 ની સરખામણીમાં શિક્ષણ પ્રવૃત્તિ પર વિતાવતા સમયમાં ઘટાડો જોવા મળ્યો છે.
ડેટા દશર્વિે છે કે 2024 માં શહેરી વિસ્તારોમાં લોકોએ શિક્ષણ પર દરરોજ 87 મિનિટ વિતાવી, જે 2019 માં 95 મિનિટ હતી. ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં, લોકોએ 2019 માં 92 મિનિટની સરખામણીમાં 90 મિનિટ વિતાવી.
લિંગ મુજબ વિશ્લેષણ દશર્વિે છે કે આ સમયગાળા દરમિયાન મહિલાઓ દ્વારા શિક્ષણ પર વિતાવેલો સમય 84 મિનિટ પર યથાવત રહ્યો, જ્યારે પુરુષો દ્વારા વિતાવેલો સમય છેલ્લા પાંચ વર્ષમાં 102 મિનિટથી ઘટીને 94 મિનિટ થયો. ટીયુએસ 2024 માં, 6 વર્ષ અને તેથી વધુ ઉંમરના વ્યક્તિઓ માટે 24 કલાકના સંદર્ભ સમયગાળા સાથે સમયના ઉપયોગ અંગેની માહિતી એકત્રિત કરવામાં આવી હતી. ઉત્તરદાતાઓને 30 મિનિટના નિયુક્ત સમય સ્લોટમાં કરવામાં આવતી તેમની પ્રવૃત્તિઓ વિશે પૂછવામાં આવ્યું હતું અને તે જ સ્લોટ સંબંધિત સ્લોટ સામે રેકોર્ડ કરવામાં આવ્યું હતું. એક જ સમય સ્લોટમાં બહુવિધ પ્રવૃત્તિઓના કિસ્સામાં, મહત્તમ ત્રણ પ્રવૃત્તિઓ જે 10 મિનિટ કે તેથી વધુ સમય માટે કરવામાં આવી હતી, તે રેકોર્ડ કરવામાં આવી હતી.
ઉત્તરદાતાઓ દ્વારા નોંધાયેલી પ્રવૃત્તિઓને પછી નવ મુખ્ય વિભાગોમાં સંહિતાબદ્ધ કરવામાં આવી હતી. ઉપરાંત, ડેટા દશર્વિે છે કે શહેરી અને ગ્રામીણ બંને વિસ્તારોમાં ’રોજગાર સંબંધિત પ્રવૃત્તિઓ’ પર વિતાવેલો સમય વધ્યો. જ્યારે વિદ્યાર્થીઓએ શહેરી વિસ્તારોમાં 2024 માં આ પ્રવૃત્તિઓમાં દરરોજ 199 મિનિટ વિતાવી, જે 2019માં 188 મિનિટ હતી - ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં, તેઓએ 2024 માં 171 મિનિટ વિતાવી, જે પાંચ વર્ષ પહેલા 153 મિનિટ હતી.
એમઓએસપીઆઈએ જાન્યુઆરી અને ડિસેમ્બર, 2019 દરમિયાન પ્રથમ દેશવ્યાપી સમય ઉપયોગ સર્વે (ટીયુએસ) હાથ ધર્યો. બીજો અખિલ ભારતીય ટીયુએસ જાન્યુઆરી-ડિસેમ્બર 2024 સમયગાળા માટે 5 વર્ષના અંતરાલ પછી હાથ ધરવામાં આવ્યો હતો.
મંત્રાલયે એક નિવેદનમાં જણાવ્યું હતું કે ઓસ્ટ્રેલિયા, જાપાન, કોરિયા, ન્યુઝીલેન્ડ, યુએસએ અને ચીન સહિતના દેશોમાંનો એક ભારત છે જે રાષ્ટ્રીય ટીયુએસનું સંચાલન કરે છે જેથી વિશ્લેષણ કરી શકાય કે લોકો વિવિધ દૈનિક પ્રવૃત્તિઓ માટે પોતાનો સમય કેવી રીતે ફાળવે છે. સર્વેનો મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય પેઇડ અને અનપેઇડ પ્રવૃત્તિઓમાં પુરુષો અને સ્ત્રીઓની ભાગીદારી માપવાનો છે.