ભારતીય રેલ્વેએ ટિકિટ બુકિંગમાં મોટા પાયે થતી છેતરપિંડી પર નિયંત્રણ મેળવવા માટે એક મોટું પગલું ભર્યું છે. રેલ્વેએ આઈઆરસીટીસી એપ્લિકેશનમાં કેટલાક ફેરફારો કર્યા છે અને ઘણા મોટા ફેરફારો કરવામાં આવી રહ્યા છે, જેના કારણે સામાન્ય વપરાશકર્તાઓને ટિકિટ બુકિંગ દરમિયાન થતી સમસ્યાઓથી રાહત મળવાની અપેક્ષા છે. રેલ્વે ટિકિટ બુકિંગ સાથે સંકળાયેલા અનધિકૃત એજન્ટો નકલી ઇમેઇલ દ્વારા ટિકિટ બુકિંગમાં મોટા પાયે છેતરપિંડી કરે છે. 

ભારતીય રેલ્વેએ વપરાશકર્તાઓને આમાંથી મુક્તિ મેળવવા માટે ઘણા કડક પગલાં લીધાં છે. અધિકારીઓએ જણાવ્યું હતું કે હવે કોઈ પણ અનધિકૃત ટિકિટ બુકિંગ એજન્ટ ઇન્ડિયન રેલ્વે કેટરિંગ એન્ડ ટુરિઝમ કોર્પોરેશનના પ્લેટફોર્મ પર નકલી એકાઉન્ટનો ઉપયોગ કરીને સંભવિત મુસાફર માટે કન્ફર્મ ટિકિટ મેળવવાની શક્યતા વધારવા માટે એક સાથે અનેક પ્રયાસો કરી શકશે નહીં.

અનધિકૃત ટિકિટિંગને રોકવા માટે ઉકેલો શોધી કાઢ્યા

આઈઆરસીટીસીના એક અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે, "રેલ્વે ટિકિટ બુકિંગ સિસ્ટમમાં ન્યાયીતા લાવવાની દિશામાં એક મોટું પગલું ભરતા, આઈઆરસીટીસીએ એઆઈ-આધારિત અદ્યતન તકનીકોનો ઉપયોગ કરીને ટૂંકા ગાળાના ઇમેઇલ સરનામાંઓથી બનાવેલા આવા યુઝર આઈડી શોધી અને નિષ્ક્રિય કરીને અને બધા મુસાફરો માટે સમાન ઍક્સેસ સુનિશ્ચિત કરીને અનધિકૃત ટિકિટિંગને રોકવા માટે ઉકેલો શોધી કાઢ્યા છે.

ત્રણ કરોડથી વધુ એકાઉન્ટ્સ બ્લોક થયા

અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે આઈઆરસીટીસીએ છેલ્લા એક વર્ષમાં 3.5 કરોડ નકલી યુઝર આઈડી બ્લોક કર્યા છે, જેના કારણે તેના પ્લેટફોર્મ પર સિસ્ટમની ભીડમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો થયો છે.

આ રીતે થતી હતી છેતરપીંડી

અધિકારીએ સમજાવ્યું કે કેવી રીતે અનધિકૃત એજન્ટો પ્લેટફોર્મનો દુરુપયોગ કરે છે, તેમણે કહ્યું, "ધારો કે એ નામનો વ્યક્તિ દિલ્હીથી આગ્રાની ટિકિટ બુક કરવા માટે અનધિકૃત એજન્ટ પાસે જાય છે. એજન્ટ આઈઆરસીટીસી પ્લેટફોર્મ પર 30 પ્રોફાઇલ બનાવવા માટે ઘણા ટુંકાગાળાના ઇમેઇલ આઈડી (ગુગલ પર ઉપલબ્ધ ડોમેન નામોનો ઉપયોગ કરીને) અને મોબાઇલ નંબરનો ઉપયોગ કરશે.યુઝર આઈડી અથવા પ્રોફાઇલ બનાવતી વખતે, ઈમેલ આઈડી પર એક ઓટીપી મોકલવામાં આવે છે અને એજન્ટ તે ઓટીપીનો ઉપયોગ કરીને ચકાસણી કરે છે. જો કે, પ્રમાણીકરણ પછી, ઈમેલ આઈડી અમાન્ય થઈ જાય છે, પરંતુ પ્રોફાઇલ રહે છે. હવે, આ અનધિકૃત એજન્ટો એ માટે ટિકિટ બુક કરવા માટે આવી ઘણી પ્રોફાઇલનો ઉપયોગ કરે છે. તેથી ફક્ત એ માટે ટિકિટ બુક કરવાની શક્યતા વધારવા માટે 30 વિનંતીઓ અથવા પ્રયાસો થાય છે. તેઓ આ હેતુ માટે બોટ્સ (ઓટોમેટેડ સોફ્ટવેર એપ્લિકેશન્સ) નો પણ ઉપયોગ કરે છે.​​​​​​​

આઈઆરસીટીસીની એઆઈ યોજના

રેલ્વે અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે કલ્પના કરો, 1,000 મુસાફરો માટે સમાન પ્રયાસો કરવામાં આવી રહ્યા છે, જે 30 હજાર પ્રયાસો બરાબર છે. આ સંભવિત મુસાફરો માટે તકો મર્યાદિત કરે છે જેઓ સમાન પ્રયાસ કરે છે.

તેમણે કહ્યું કે આ કપટપૂર્ણ પ્રયાસોનો સામનો કરવા માટે, આઈઆરસીટીસીની નવીનતમ કૃત્રિમ બુદ્ધિ અને મશીન લર્નિંગ-આધારિત બોટ શોધ તકનીકો આવા એકાઉન્ટ્સને ઓળખે છે અને બુકિંગ સિસ્ટમમાં ખલેલ પહોંચાડે તે પહેલાં તેમને નિષ્ક્રિય કરે છે.

કાર્યવાહી પછી સકારાત્મક પરિણામો મળ્યા

કંપનીએ જણાવ્યું હતું કે આ પહેલના સકારાત્મક પરિણામો પહેલાથી જ સામે આવી ગયા છે, આઈઆરસીટીસી પ્લેટફોર્મ પર બનાવવામાં આવતા નવા યુઝર આઈડીની સંખ્યા 60 હજારથી 65 હજાર હતી તે હવે ઘટીને 10,000 થી 12,000 થઈ ગઈ છે, જેનાથી સિસ્ટમનો ભાર ઓછો થયો છે અને ટિકિટ રિઝર્વેશન સુવ્યવસ્થિત થયું છે.

આઈઆરસીટીસીના અધિકારીઓએ ભાર મૂક્યો હતો કે આ પગલું દરેક મુસાફર માટે સમાન તક સુનિશ્ચિત કરે છે, અનધિકૃત એજન્ટોને સિસ્ટમનો દુરુપયોગ કરતા અટકાવે છે. અન્ય એક રેલવે અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે, "તાજેતરના મહિનાઓમાં, 7,000 ડિસ્પોઝેબલ ઇમેઇલ આઈડી બ્લોક કરવામાં આવ્યા છે, જે ટિકિટિંગની અખંડિતતાને વધુ મજબૂત બનાવે છે.