દેશના જીડીપી વિશે ઘણી વાતો થાય છે, આપણે પીઠ થપથપાવીએ છીએ, પરંતુ જીડીબી એટલે કે ગ્રોસ ડોમેસ્ટિક બિહેવિયરની દ્રષ્ટિએ આપણે ક્યાં છીએ, દેશના વિવિધ રાજ્યોમાં આ સ્કેલ પર પરિસ્થિતિ કેટલી સારી કે ખરાબ છે તે જાણવા માટે એક ન્યુઝ એજન્સીએ 21 રાજ્યો અને એક કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશના 98 જિલ્લાઓમાં પોતાના પ્રકારનો પ્રથમ ઓપિનિયન પોલ હાથ ધર્યો હતો. આ સર્વેમાં, 9188 લોકોને તેમની આવક કે મિલકત વિશે પૂછવામાં આવ્યું ન હતું, પરંતુ તેમના શિષ્ટ વર્તન, સહાનુભૂતિ અને સારા ઇરાદા વિશે પૂછવામાં આવ્યું હતું.

સર્વેક્ષણમાં, નાગરિક શિષ્ટાચાર, જાહેર સલામતી, લિંગ વલણ, વિવિધતા અને ભેદભાવના ધોરણે શ્રેષ્ઠ રેન્કિંગ મેળવનારા રાજ્યોમાં કેરળ પ્રથમ ક્રમે અને તમિલનાડુ બીજા ક્રમે હતા. પશ્ચિમ બંગાળ ત્રીજા સ્થાને રહ્યું, જ્યારે મહારાષ્ટ્ર અને ઓડિશા અનુક્રમે ચોથા અને પાંચમા સ્થાને રહ્યા. જો આપણે આ સર્વેક્ષણમાં ખરાબ પ્રદર્શન કરનારા રાજ્યોની યાદી પર નજર કરીએ તો ઉત્તર પ્રદેશ સૌથી નીચે, પંજાબ તેનાથી ઉપર અને ગુજરાત તેનાથી ઉપર ક્રમે હતું. તેઓ અનુક્રમે 22માં, 21માં અને 20માં ક્રમે હતા. આ સર્વેમાં, મધ્યપ્રદેશ ૧૯માં ક્રમે રહ્યું અને કર્ણાટક ૧૮માં ક્રમે રહ્યું, જે સૌથી ખરાબ રાજ્ય બન્યું.

પરિણામો ચિંતાજનક હતા. ૬૧ ટકા લોકો કામ કરાવવા માટે લાંચ આપવા તૈયાર છે, ૫૨ ટકા લોકો કરવેરાથી બચવા માટે રોકડ વ્યવહારોને યોગ્ય માને છે, ૬૯ ટકા લોકો માને છે કે ઘરગથ્થું બાબતોમાં અંતિમ નિર્ણય પુરુષો પાસે હોવો જોઈએ અને દેશની લગભગ અડધી વસ્તી આંતર-ધાર્મિક અથવા આંતર-જાતિય લગ્નોની વિરુદ્ધ છે. સર્વેના આંકડા દર્શાવે છે કે દેશમાં આર્થિક સુધારાની સાથે, નાગરિક આચરણ, સમાનતા અને સામાજિક જવાબદારીમાં કોઈ વધારો થયો નથી.

સર્વેક્ષણમાં રેન્કિંગ 4 પરિમાણો પર કરવામાં આવ્યું છે જેથી રાજ્યોમાં ઇચ્છિત સામાજિક વર્તણૂક માટે સ્વસ્થ સ્પર્ધાની ભાવના ઉભી થાય. પહેલું પરિણામ નાગરિક શિષ્ટાચાર (સામુદાયિક પ્રવૃત્તિઓમાં ભાગીદારીનું મૂલ્યાંકન અને જાહેર નિયમોનું પાલન), બીજું જાહેર સલામતી (કાયદામાં વિશ્વાસ અને વ્યક્તિગત સલામતીની ધારણાઓનું માપન), ત્રીજુ- સ્ત્રી વલણ (મહિલાઓની ભૂમિકા અને સમાનતાનું મૂલ્યાંકન) અને વિવિધતા અને ભેદભાવ (જાતિ, ધર્મ અને પ્રાદેશિકતા સંબંધિત પૂર્વગ્રહોની તપાસ)

ચારેય પરિમાણો પરના પરિણામો આપણને ભૌગોલિક રીતે વૈવિધ્યસભર સમાજના સંક્રમણ તબક્કાની ઝલક આપે છે, જ્યાં પરંપરાગત મૂલ્યો આધુનિકીકરણના આવેગ સાથે સહઅસ્તિત્વ ધરાવે છે. પ્રગતિશીલ કેરળથી લઈને પરંપરા-પૂજક ઉત્તર પ્રદેશ સુધી, પ્રાદેશિક વિવિધતાઓ દર્શાવે છે કે દેશમાં નાગરિક આચરણની બહુવિધ વાસ્તવિકતાઓ છે, દરેકની પોતાની અલગ વિકાસલક્ષી વાસ્તવિકતાઓ છે. સદનસીબે, સુધારાની ભાવના અને નક્કર ઇરાદાઓ વધી રહ્યા છે. ઉદાહરણ તરીકે, ઉત્તર પ્રદેશ વિધાનસભામાં પાન-મસાલા થૂંકવાની ઘટનાના એક દિવસ પછી, સ્પીકરે વિધાનસભા પરિસરમાં ગુટખા અને પાન મસાલા પર પ્રતિબંધ મૂક્યો અને ઉલ્લંઘન કરનારાઓ પર 1,000 રૂપિયાનો દંડ ફટકાર્યો.

સર્વેના ડેટા દર્શાવે છે કે ૮૫ ટકા લોકો બસ, ટ્રેન વગેરેમાં ટિકિટ વિના મુસાફરી કરવાનું ખોટું માને છે. તેમ છતાં, ભારતીય રેલ્વેમાં જ, 2023-24માં ટિકિટ વિના મુસાફરીના 3.6 કરોડ કેસ નોંધાયા હતા, જેના કારણે 2,231.74 કરોડ રૂપિયાનો દંડ ફટકારવામાં આવ્યો હતો.

સર્વેમાં અન્ય ચિંતાજનક દાખલાઓ પણ બહાર આવ્યા. ઉદાહરણ તરીકે, કામ કરાવવા માટે લાંચ આપવાની તૈયારી. જો આપણે આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે પારદર્શિતા પર નજર કરીએ તો ડેનમાર્ક, ફિનલેન્ડ, સિંગાપોર અને ન્યુઝીલેન્ડ વિશ્વમાં સૌથી ઓછા ભ્રષ્ટ દેશો છે. તેમની સંયુક્ત વસ્તી ભારતના પંજાબ જેટલી હોવા છતાં, માથાદીઠ આવકની દ્રષ્ટિએ તેઓ ટોચના 25 દેશોમાં સ્થાન ધરાવે છે, જેમાં સિંગાપોર અને ડેનમાર્ક ટોચના 10 દેશોમાં છે. તેમની આર્થિક સફળતા તકને કારણે નથી; તેના બદલે, પારદર્શક પ્રણાલીઓ વ્યવહાર ખર્ચ ઘટાડે છે, રોકાણને પ્રોત્સાહન આપે છે અને ખાતરી આપે છે કે સંસાધનો તેમના ઇચ્છિત ગંતવ્ય સુધી પહોંચે છે.