મથુરા અને વૃંદાવનનું નામ સાંભળીને લોકો ભગવાન શ્રીકૃષ્ણ અને રાધરાણીનો વિચાર કરે છે. પરંતુ આજે અમે તમને વૃંદાવનના એવા મંદિર વિશે જણાવવા જઈ રહ્યા છીએ જે કૃષ્ણનું નહીં પણ મહાદેવનું છે. આ મંદિરમાં, મહાદેવ કૃષ્ણનો ગોપી તરીકે રાજ્યાભિષેક કરે છે અને તેઓને શોળે શણગાર કરી સ્ત્રીઓની જેમ શણગારવામાં આવે છે.

કહેવામાં આવે છે કે વિશ્વનું આ એકમાત્ર મંદિર છે જ્યાં મહાદેવ એક સ્ત્રી તરીકે બિરાજે છે. દૂર-દૂરથી ભક્તો અહીં મહાદેવનું ગોપી સ્વરૂપ જોવા માટે આવે છે. તેઓ ગોપેશ્વર મહાદેવ તરીકે જાણીતા છે.ગોપેશ્વર મહાદેવ મંદિર વૃંદાવનના સૌથી પ્રાચીન મંદિરોમાંનું એક માનવામાં આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે અહીં હાજર શિવલિંગની સ્થાપના ભગવાન શ્રી કૃષ્ણના પૌત્ર વ્રજનાભ દ્વારા કરવામાં આવી હતી. 

દંતકથા અનુસાર, એકવાર દ્વાપરયુગમાં, શ્રીકૃષ્ણએ વ્રજની ગોપીઓ સાથે મહારાસ કર્યા હતા. પ્રત્યેક દેવી જે આ સુંદર દ્રશ્યના દરેક સાક્ષી દેવી-દેવતા બનવા ઇરછતા હતા. ભગવાન વિષ્ણુને તેમનાં ઉપાસક માનનારા મહાદેવ, જ્યારે તેઓ પૃથ્વી લોક પાસે તેમના મહારાસ જોવા માટે આવ્યા, ત્યારે તેમને ગોપીઓએ મંજૂરી આપી ન હતી.

તેમણે કહ્યું કે આ મહારાસમાં ફક્ત મહિલાઓ જ ભાગ લઈ શકે છે. આ પછી, માતા પાર્વતીએ તેમને મહારાસમાં ગોપી તરીકે જોડાવા અને આ માટે યમુના જીની મદદ લેવાનું સૂચન કર્યું. મહાદેવની વિનંતી પર, યમુના જીએ તેમને ગોપીની જેમ શણગારેલી. આ પછી મહાદેવ ગોપીના રૂપમાં મહારાસમાં જોડાયા.

પરંતુ આ સ્વરૂપમાં કૃષ્ણ ભગવાને તેમને માન્યતા આપી અને મહારાસ પછી પોતે તેમના આરાધ્ય મહાદેવની પૂજા કરી અને તેમને આ સ્વરૂપમાં બ્રજમાં રહેવાની વિનંતી કરી. ત્યારે રાધરાણીએ કહ્યું કે મહાદેવની ગોપીનું સ્વરૂપ ગોપેશ્વર મહાદેવ તરીકે ઓળખાશે. ત્યારથી આજ સુધી, ગોપેશ્વર મહાદેવના મંદિરમાં સ્ત્રીની જેમ સોળ શણગાર કરવામાં આવે છે, ત્યારબાદ જ પૂજા-અર્ચના કરવામાં આવે છે. મહા શિવરાત્રીના દિવસે આ મંદિરમાં ભક્તોની મોટી ભીડ ઉમટે છે.