ભારતમાં દિવાળીની તૈયારીઓ પૂરજોશમાં ચાલી રહી છે. ધનતેરસથી જ તહેવારની શરૂઆત થશે. આ તહેવાર વિશ્વના તમામ દેશોમાં ખૂબ જ ધામધૂમથી ઉજવવામાં આવશે જ્યાં ભારતીયો રહે છે, પરંતુ શ્રીલંકા એક એવો દેશ છે જ્યાં દિવાળીની પોતાની શૈલી છે. બૌદ્ધ, હિંદુ, ખ્રિસ્તી અને મુસ્લિમ વસ્તી ધરાવતા આ દેશમાં તમિલ હિંદુઓ દિવાળીની ઉજવણી ખૂબ જ ધામધૂમથી કરે છે. ચાલો જાણીએ કે ભારતમાં પાંચ દિવસીય દિવાળીની શ્રીલંકામાં કેવી રીતે ઉજવવામાં આવે છે અને ભારતના રિવાજો અને પરંપરાઓથી  કેટલી અલગ છે?

શ્રીલંકામાં દિવાળી ખાસ કરીને તે વિસ્તારોમાં ઉજવવામાં આવે છે જ્યાં તમિલ હિન્દુઓ રહે છે. આમાં જાફનાનું નામ ટોચ પર છે. કોલંબો અને અન્ય કેટલાક સ્થળોએ પણ દિવાળી ખૂબ જ ધામધૂમથી ઉજવવામાં આવે છે. ત્યાં તેને રાવણ પર રામની જીતનો તહેવાર માનવામાં આવતો નથી, પરંતુ બુરાઈ પર સારાની જીતનો તહેવાર માનવામાં આવે છે.

દિવાળી પર રાષ્ટ્રીય રજા પણ છે, જેની તૈયારીઓ અઠવાડિયા અગાઉથી શરૂ થઈ જાય છે. ભારતની જેમ ત્યાંના લોકો પણ તેમના ઘરો અગાઉથી સાફ કરવાનું શરૂ કરે છે, જે પરંપરાગત રીતે સુથુ કાંડુ તરીકે ઓળખાય છે. આ નકારાત્મકતાને દૂર કરવા અને સકારાત્મકતાને સમાવવા માટે કરવામાં આવે છે. ભારતમાં જેમ જેમ દિવાળી નજીક આવે છે તેમ જાફનામાં પણ દુકાનો અને સ્ટોલ શણગારવામાં આવે છે. નવા કપડાં, જ્વેલરી અને ગિફ્ટ્સની ખરીદી શરૂ થાય છે.

રંગોળી અને પરંપરાગત દીવાઓથી શણગાર

દિવાળી પર જાફનાને આશ્ચર્યજનક રીતે શણગારવામાં આવે છે. લોકો પોતાના ઘરોને ચોખાના લોટ, ફૂલની પાંખડીઓ અને રંગીન પાવડરથી રંગોળી શણગારે છે. ખાસ કરીને ઘરોના મુખ્ય પ્રવેશદ્વાર પર રંગોળી દ્વારા મહેમાનોનું સ્વાગત કરવામાં આવે છે. જાફનામાં પણ દિવાળી પર દીવા અને મીણબત્તીઓ પ્રગટાવવામાં આવે છે, પરંતુ ત્યાંના સ્થાનિક લોકો પણ ઘરની બારીઓ, બાલ્કનીઓ અને અન્ય ભાગોને પ્રકાશિત કરવા પરંપરાગત દીવાઓનો ઉપયોગ કરે છે.

મીઠાઈ વગર અધૂરો તહેવાર

જો આપણે દિવાળીની વાત કરીએ અને તેમાં મીઠાઈનો ઉલ્લેખ ન હોય તો આવું ન તો ભારતમાં થાય છે અને ન તો શ્રીલંકામાં. શ્રીલંકામાં પરંપરાગત સ્વાદિષ્ટ મીઠાઈઓ તૈયાર કરવામાં આવે છે. દૂધની ટોફી, અરિસી થેંગાઈ પાયસમ અને મુરુક્કુ જેવી સ્વાદિષ્ટ મીઠાઈઓ જાફરામાં બનાવવામાં આવે છે. તહેવારો પર લોકો મિત્રો અને સંબંધીઓને આ મીઠાઈઓ ગિફ્ટ કરે છે.

સાંસ્કૃતિક સંગમ

જો કે તમિલ હિન્દુઓ જાફનામાં દિવાળીના તહેવારને ખૂબ જ ધામધૂમથી ઉજવે છે, ત્યાં રહેતા અન્ય ધર્મો જેમ કે બૌદ્ધ, ખ્રિસ્તી અને મુસ્લિમો પણ તેનો એક ભાગ બનીને સાંપ્રદાયિક સૌહાર્દ રજૂ કરે છે. ત્યાં ચારેય ધર્મના લોકો સાથે રહે છે અને દિવાળી દરમિયાન તેમની સંવાદિતા વધુ ચમકે છે. જુદા જુદા જૂથોના લોકો ભેગા થાય છે અને એકબીજાની પરંપરાઓને માન આપીને તહેવારની ઉજવણી કરે છે.

દિવાળી પર વિશેષ પૂજા

જાફનામાં કોવિલ્સ તરીકે ઓળખાતા ઘણા મંદિરો છે. દિવાળીની ઉજવણીમાં તેમનું મહત્વનું સ્થાન છે. આમાં ભગવાન મુરુગનના નલ્લુર કંડાસ્વામી કોવિલ સૌથી પ્રતિષ્ઠિત છે. દિવાળીના દિવસે લોકો સવારે તેલ લગાવીને સ્નાન કરે છે. લોકો નવા વસ્ત્રો પહેરીને આ મંદિરોમાં જાય છે અને વિશેષ પૂજા કરે છે. ભારતની જેમ જાફનામાં પણ આખું આકાશ ફટાકડાથી ઝળહળી ઉઠે છે. દિવાળીની સાંજ આવતા જ જાફનાના તમામ મંદિરો અને ઘરો અસંખ્ય દીવાઓથી ઝગમગવા લાગે છે. લોકો એકબીજાને ભેટ અને મીઠાઈઓ આપે છે.

સમૂહ રાત્રિભોજનનું આયોજન

જાફનામાં દિવાળી પર સંબંધીઓ ભેગા થાય છે અને સામૂહિક રીતે તહેવારનો આનંદ માણે છે. ખાસ કરીને બિરયાની, કઢી અને મીઠાઈઓ તેમાં સામેલ છે. બધા પડોશીઓ એકબીજા માટે તેમના દરવાજા ખોલે છે. મીઠાઈ, નાસ્તો અને વાર્તાઓ એકસાથે આદાનપ્રદાન કરવામાં આવે છે. તમામ પ્રકારના ભેદભાવ ભૂલી મિત્રતા અને એકતાની ઉજવણી કરવામાં આવે છે. નૃત્ય અને અન્ય સાંસ્કૃતિક કાર્યક્રમોનું પણ આયોજન કરવામાં આવ્યું છે.