ગુજરાતમાં સરકારી અધિકારીઓને નોટિસ આપવામાં આવી છે. જેમાં જણાવ્યું છે કે ગુજરાત માહિતી પંચ (જીઆઈસી) તેના ચુકાદાઓનું ખોટું અર્થઘટન સહન કરશે નહીં. જીઆઈસીએ 19 માર્ચે અધિકારીઓ આરટીઆઈ વિનંતીઓ નકારવા માટે કથિત ‘25 અરજી મર્યાદા’ ખોટી રીતે ટાંકતા હોવાની વધતી ફરિયાદો વચ્ચે એક સ્પષ્ટતા જારી કરી. તેણે ભાર મૂક્યો કે તેના ભૂતકાળના આદેશો ફક્ત ચોક્કસ અરજદારોને લાગુ પડે છે અને તેનો દુરુપયોગ કરનારા અધિકારીઓ સામે કાર્યવાહી કરવાની ચેતવણી આપી હતી. કમિશને સ્પષ્ટ કર્યું કે દરેક આરટીઆઈ અરજીનો નિર્ણય કાયદાની જોગવાઈઓ અનુસાર થવો જોઈએ, ‘ખોટા ટાંકેલા’ ચુકાદાઓ પર નહીં. કાર્યકરો કહે છે કે સ્પષ્ટતા લાંબા સમયથી બાકી હતી.

સોશિયલ મીડિયા પર પોસ્ટ કરાયેલા એક નિવેદનમાં જીઆઈસીએ સ્પષ્ટ કર્યું કે તેના અગાઉના ચુકાદાઓ ફક્ત ખુશાલ વર્મા, નાનાજી કાલુભાઈ જીતિયા અને હર્ષ બ્રહ્મભટ્ટ જેવા વ્યક્તિઓ સાથે સંકળાયેલા ચોક્કસ કેસોને લાગુ પડતા હતા. કમિશને જણાવ્યું કે આ આદેશો ચોક્કસ સંદર્ભોમાં એવી પરિસ્થિતિઓને સંબોધિત કરે છે જ્યાં અરજદારોએ અસામાન્ય રીતે મોટી સંખ્યામાં વિનંતીઓ દાખલ કરી હતી અથવા જરૂરી ખાતરી આપવામાં નિષ્ફળ ગયા હતા. તે આરટીઆઈ કાયદા હેઠળ તેમના અધિકારોનો ઉપયોગ કરતા અન્ય નાગરિકોને આપમેળે લાગુ પડતા નથી.

જીઆઈસીએ વધુમાં ચેતવણી આપી હતી કે તેના ચોક્કસ આદેશોનું કોઈપણ વધુ ખોટું અર્થઘટન અથવા ઇરાદાપૂર્વક ખોટી રીતે ઉપયોગ કરવાને ગંભીરતાથી જોવામાં આવશે. સંબંધિત અધિકારીઓ સામે કાર્યવાહી શરૂ કરી શકાય છે જેઓ આ આદેશોનું ખોટું અર્થઘટન અને અમલ કરવાનું ચાલુ રાખે છે.

કમિશને નોંધ્યું હતું કે કેટલાક જાહેર માહિતી અધિકારીઓ (પીઆઈઓ) અને પ્રથમ અપીલ સત્તાવાળાઓએ ભૂતકાળના ચુકાદાઓને ખોટી રીતે ટાંકી રહ્યા હતા - જેમ કે 6 ફેબ્રુઆરી, 2025 ના રોજનો આદેશ - અસંબંધિત અરજદારોની પ્રથમ અપીલને નકારી કાઢવા માટે ખોટો દાવો કરીને કે તેઓએ અરજી મર્યાદા ઓળંગી છે.

કમિશને સ્પષ્ટ કર્યું કે આવી કોઈ સાર્વત્રિક મર્યાદા અસ્તિત્વમાં નથી અને આરટીઆઈ કાયદા હેઠળ દરેક અરજીનું મૂલ્યાંકન તેના પોતાના ગુણ પર થવું જોઈએ. કાર્યકરોએ જીઆઈસીના સ્પષ્ટીકરણ માટે આભાર માન્યો. કાલુપુરના આરટીઆઈ કાર્યકર્તા પંકજ ભટ્ટે જણાવ્યું હતું કે કેટલાક સરકારી વિભાગો અપીલ નકારવા માટે સંદર્ભની બહારના આદેશોને સરળતાથી ટાંકી રહ્યા હતા. અમે આ બાબત કમિશનના ધ્યાન પર લાવી હતી અને ખૂબ જ જરૂરી સ્પષ્ટીકરણ જારી કરવામાં આવ્યું હતું.

જીઆઈસીની ચેતવણી સાથે માહિતીની ઍક્સેસને પ્રતિબંધિત કરવા માટે આરટીઆઈ માળખાનો દુરુપયોગ કરનારા અધિકારીઓને હવે ગંભીર પરિણામોનો સામનો કરવો પડી શકે છે.