ડિમેન્શિયા અને અલ્ઝાઈમર અલગ-અલગ રોગો છે પરંતુ તેમના લક્ષણો કંઈક અંશે સમાન છે. આ રોગમાં વ્યક્તિને ટૂંકા ગાળાની યાદશક્તિમાં ઘટાડો, વારંવાર મૂંઝવણ, રોજિંદા કાર્યો કરતી વખતે મૂંઝવણ અનુભવવી, એકલતા અનુભવવી, વર્તનમાં ફેરફાર, નિર્ણય લેવામાં મુશ્કેલી, બોલવામાં મુશ્કેલી જેવા લક્ષણો દેખાય છે. ડિમેન્શિયા અને અલ્ઝાઈમર વધતી ઉંમરના રોગો માનવામાં આવે છે, પરંતુ હવે આ રોગોના કિસ્સા નાની ઉંમરમાં પણ જોવા મળી રહ્યા છે. હવે તાજેતરમાં એક અભ્યાસ સામે આવ્યો છે જેમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે માછલીનું નિયમિત સેવન કરવાથી ડિમેન્શિયા અને અલ્ઝાઈમર જેવી બીમારીઓથી બચી શકાય છે.

અલ્ઝાઈમર અથવા ડિમેન્શિયા પાછળ આનુવંશિક કારણો હોઈ શકે છે. એટલે કે, માતાપિતાને આ સમસ્યા હોઈ શકે છે અથવા માથામાં ઈજા, વધતી ઉંમર વગેરે હોઈ શકે છે. આ સિવાય વધુ પડતું ધૂમ્રપાન, આલ્કોહોલનું સેવન, ડાયાબિટીસ, હાઈ કોલેસ્ટ્રોલ વગેરે પણ અલ્ઝાઈમર અને ડિમેન્શિયાનો ખતરો વધારે છે. ચાલો જાણીએ કે માછલી ખાવાથી આ બીમારીઓનું જોખમ કેવી રીતે ઘટાડી શકાય છે.

શું કહે છે અભ્યાસ?

રિસર્ચમાં પ્રકાશિત થયેલ અભ્યાસ માછલીના વપરાશ અને સ્મૃતિ ભ્રંશના જોખમોને ઘટાડવા વચ્ચેનો સંબંધ સૂચવે છે. અભ્યાસમાં જાણવા મળ્યું છે કે જે લોકો માછલી ખાય છે તેઓને માછલી ન ખાતા લોકોની સરખામણીમાં જ્ઞાનાત્મક ક્ષતિ એટલે કે યાદશક્તિ ગુમાવવાનું જોખમ ઓછું હોય છે. તેથી, એવું માનવામાં આવતું હતું કે માછલીના સેવનથી ડિમેન્શિયા અને અલ્ઝાઈમરનું જોખમ ઘટાડી શકાય છે.

ડિમેન્શિયા-અલ્ઝાઈમરનું કેટલું ઘટશે જોખમ?

અભ્યાસમાં  સંશોધકોએ વિશ્વભરના 849,000 લોકોની ખાવાની આદતોનું નિરીક્ષણ કર્યું અને જાણવા મળ્યું કે જેઓ નિયમિતપણે માછલી ખાય છે તેઓને યાદશક્તિમાં ઘટાડો થવાની સંભાવના ઓછી હતી, જો કે કોઈપણ ન્યુરોડિજનરેટિવ રોગની પ્રગતિ પણ ધીમી હતી અથવા તેને સંપૂર્ણપણે રોકી શકાતી નથી. પરંતુ આ દર્શાવે છે કે સારી જીવનશૈલી અને આહારના વિકલ્પો જાળવી રાખીને મગજને સ્વસ્થ રાખી શકાય છે. જેનાથી આ રોગોની શક્યતાઓ ઘટી જાય છે. અભ્યાસ મુજબ માછલીનું વધુ સેવન કરવાથી ડિમેન્શિયાનું જોખમ 18 ટકા ઓછું થાય છે. જ્યારે અલ્ઝાઈમરનું જોખમ 15 ટકા ઓછું થાય છે. માછલી ખાવી એ એક નિવારક વિકલ્પ છે પરંતુ જો કોઈને આનુવંશિકતા અથવા માથામાં ઈજા વગેરેને કારણે આ સમસ્યા હોય તો તે પરિબળોને અવગણી શકાય નહીં.

માછલી કેમ ફાયદાકારક છે?

માછલી સારા પ્રોટીનનો સ્ત્રોત છે અને તેમાં ઓમેગા 3 ફેટી એસિડ સારી માત્રામાં જોવા મળે છે જે મગજના કોષોને સુરક્ષિત કરવામાં મદદરૂપ છે. આ સિવાય માછલીમાં ઘણા પોષક તત્વો મળી આવે છે જે માનસિક રીતે સ્વસ્થ રાખવા ઉપરાંત શારીરિક સ્વાસ્થ્યને પણ પ્રોત્સાહન આપે છે.

શું કહે છે નિષ્ણાતો?

આજકાલ નાની ઉંમરે પણ ડિમેન્શિયા વગેરેના કિસ્સાઓ જોવા મળી રહ્યા છે. જે અંગે આરોગ્ય નિષ્ણાતનું કહેવું છે કે નાની ઉંમરમાં આવા રોગો થવા પાછળ અસ્વસ્થ જીવનશૈલી મહદઅંશે જવાબદાર છે. તેથી જો નાના બાળકોને દિનચર્યામાં સામેલ કરવામાં આવે તો તેનાથી બચી શકાય છે. જેમ કે  ધૂમ્રપાન ન કરવું, દારૂ મર્યાદિત માત્રામાં લેવો. આ ઉપરાંત વધતા વજનને પણ નિયંત્રણમાં રાખવું જોઈએ. તંદુરસ્ત મગજ માટે વિટામિન B12 ની કોઈ ઉણપ હોવી જોઈએ નહીં અને તેના મુખ્ય સ્ત્રોત ઇંડા, દૂધ, અન્ય ડેરી ઉત્પાદનો, માછલી અને પ્રાણી ખોરાકમાં હોય છે.