​​​​​​​ભારત દ્વારા નિર્મિત બ્રહ્મોસ સુપરસોનિક ક્રૂઝ મિસાઈલ ખરીદવા માટે વિશ્વના ઘણા દેશોમાં દોડધામ ચાલી રહી છે. તાજેતરમાં જ ભારતે ફિલિપાઈન્સને બ્રહ્મોસ મિસાઈલ આપી છે. બ્રહ્મોસ ખરીદનારા દેશોની યાદીમાં વધુ નામો પણ જોડાઈ રહ્યા છે. મિસાઈલની વિશેષતાઓએ બ્રહ્મોસને ભારતનું સૌથી શક્તિશાળી હથિયાર બનાવ્યું છે.

ગયા વર્ષે 2022માં, ભારત અને ફિલિપાઇન્સ વચ્ચે 375 મિલિયન ડોલરમાં બ્રહ્મોસ સુપરસોનિક ક્રૂઝ મિસાઇલ માટે કરાર થયો હતો ત્યારબાદ ભારતે તાજેતરમાં ફિલિપાઇન્સને મિસાઇલ પહોંચાડી હતી. બ્રહ્મોસના સીઈઓ અને એમડી એ. ડી. રાણેએ જણાવ્યું છે કે બ્રહ્મોસ મિસાઈલને પસંદ કરતા દેશોની યાદી વધી રહી છે. જેમાં આફ્રિકા અને દક્ષિણ અમેરિકા પણ સામેલ છે. દક્ષિણ-પૂર્વ એશિયા, મધ્ય પૂર્વ-ઉત્તર આફ્રિકા (MENA પ્રદેશ)ના દેશો આ મિસાઈલ ખરીદવામાં ભારે રસ દાખવી રહ્યા છે. આ દેશો બ્રહ્મોસ સિસ્ટમ ખરીદવા ઈચ્છે છે. આ મિસાઈલની ફાયરપાવર અને ખાસ વિશેષતાઓ તેને ખૂબ જ ખતરનાક અને શક્તિશાળી બનાવે છે. જો કે ભારત આ મિસાઈલ એવા દેશોને જ આપશે જેની સાથે ભારતના મજબૂત સંબંધો છે. બ્રહ્મોસની નિકાસ કરવા માટે ભારત તેની મોનોમાર્કેટિંગ વ્યૂહરચના સાથે આગળ વધી રહ્યું છે.

મિસાઈલ ખરીદનારાઓની યાદીમાં થયો વધારો

આજના સમયમાં ક્રુઝ મિસાઈલ સિસ્ટમની વિશ્વમાં સૌથી વધુ ચર્ચા છે અને વિશ્વના ઘણા વિદેશી મિત્ર દેશો આ મિસાઈલનો ઉપયોગ ભારતની ત્રિ-સેવાઓમાં થઈ રહ્યો  છે તે અંગે ઉત્સાહિત છે. અન્ય દેશોમાં બ્રહ્મોસ મિસાઈલની માંગ પરથી અંદાજ લગાવી શકાય છે કે ફિલિપાઈન્સ સિવાય દક્ષિણ-પૂર્વ એશિયાના અન્ય દેશો પણ ભારતની આ મિસાઈલ દ્વારા દક્ષિણ ચીન પર હુમલો કરશે. હાલમાં, આફ્રિકન દેશો બ્રહ્મોસમાં મહત્તમ રસ લઈ રહ્યા છે, તેનું મુખ્ય કારણ સોમાલિયન ચાંચિયાઓનો ખતરો છે.

ઉત્તરમાં ભૂમધ્ય સમુદ્ર આફ્રિકાથી ઘેરાયેલો છે, જે યુરોપ અને પશ્ચિમ એશિયા માટે મહત્વપૂર્ણ જળમાર્ગ પૂરો પાડે છે. પરંતુ આફ્રિકન દેશ સોમાલિયામાં પણ લૂંટારાઓનો ખતરો ઘણો વધારે છે. તેનો સામનો કરવા અને લૂંટારાઓથી સુરક્ષિત રહેવા માટે આફ્રિકા પોતાના દેશની સરહદ પર બ્રહ્મોસ તૈનાત કરશે.

બ્રહ્મોસ મિસાઈલ ભારતનું 'બ્રહ્માસ્ત્ર' છે.

આફ્રિકાની સાથે મધ્ય પૂર્વના દેશોએ પણ બ્રહ્મોસ સુપરસોનિક ક્રૂઝ મિસાઈલ પર વિશ્વાસ વ્યક્ત કર્યો છે. જેઓ અરબી સમુદ્રમાં પોતાની સરહદોની સુરક્ષા માટે તેને ખરીદવા માંગે છે. બ્રહ્મોસ મિસાઈલ પૂર્વમાં એટલાન્ટિક મહાસાગર મહાદ્વીપ અને પશ્ચિમમાં પેસિફિક મહાસાગર મહાદ્વીપની સીમાઓને કવર કરી શકે છે, જેને જોતા લેટિન અમેરિકા પણ આ મિસાઈલમાં રસ દાખવી રહ્યું છે. બ્રહ્મોસ મિસાઈલ ખરીદનારા તમામ દેશો સાથે ભારત સંપર્ક જાળવી રહ્યું છે. બ્રહ્મોસ મિસાઇલનું ઉત્પાદન કરતી બ્રહ્મોસ એરોસ્પેસ અને ડીઆરડીઓ ટૂંક સમયમાં જ તેમની આગામી ડીલ પર હસ્તાક્ષર કરવાની આશા રાખે છે અને આ મિસાઇલ આવનારા સમયમાં ભારતની મુખ્ય શસ્ત્ર નિકાસ બની જશે. બ્રહ્મોસ એરોસ્પેસના સીઈઓ અને એમડીએ કહ્યું કે અમે શસ્ત્રોના વેપારમાં અમારી હાજરી વધારવા અને શક્તિશાળી દેશો સાથે સ્પર્ધા કરવા માટે ખંતપૂર્વક કામ કરી રહ્યા છીએ. બ્રહ્મોસ મિસાઈલ ખૂબ જ શક્તિશાળી છે, જેના કારણે ગયા વર્ષે CDS જનરલ અનિલ ચૌહાણે તેને ભારતના મિસાઈલ શસ્ત્રાગારનું 'બ્રહ્માસ્ત્ર' ગણાવ્યું હતું.

શું છે બ્રહ્મોસ મિસાઈલની વિશેષતા?

વર્ષ 1995માં  ભારતના 'ડિફેન્સ રિસર્ચ એન્ડ ડેવલપમેન્ટ ઓર્ગેનાઈઝેશન' (DRDO) અને રશિયાના NPO મશિન સ્ટ્રોનિયાએ મળીને 'બ્રહ્મોસ એરોસ્પેસ પ્રાઈવેટ લિમિટેડ'ની સ્થાપના કરી. જેણે બ્રહ્મોસ મિસાઈલ વિકસાવી. બ્રહ્મોસ એરોસ્પેસ પ્રાઈવેટ લિમિટેડ ઈન્ડિયા- તે રશિયાનું સંયુક્ત સાહસ છે, જેનું મુખ્યાલય દિલ્હીમાં છે. સબમરીન, જહાજો, વિમાનો વગેરેથી આ મિસાઈલ છોડવાથી દુશ્મનોના લક્ષ્યોને નષ્ટ કરી શકાય છે. તેની રેન્જ 290 કિલોમીટર છે. જો કે તેને વધારીને 500 કિલોમીટર કરવા પર કામ ચાલી રહ્યું છે. બ્રહ્મોસ મિસાઈલની સ્પીડ 2.8 Mach છે, જે અવાજની સ્પીડ કરતા લગભગ 3 ગણી છે. તેની સ્પીડ વધારવા માટે કામ કરવામાં આવી રહ્યું છે. જે વધ્યા પછી 4 Mach એટલે કે 3,700 કિલોમીટર પ્રતિ કલાક થઈ જશે.

ભારતમાં બ્રહ્મોસના અનેક વર્ઝન છે. આમાં સપાટીથી હવામાં પ્રહાર કરતી મિસાઇલો તેમજ યુદ્ધ જહાજો અને વિમાનોમાંથી છોડવામાં આવેલી બ્રહ્મોસનો સમાવેશ થાય છે. આ મિસાઈલ હવામાં જ પોતાનો રસ્તો બદલવામાં સક્ષમ છે. 10 મીટરની ઉંચાઈ પર ઉડવાની ક્ષમતાને કારણે તે રડાર દ્વારા શોધી શકાતું નથી. બ્રહ્મોસ મિસાઈલ 200 કિલોગ્રામના વોરહેડ લઈ જઈ શકે છે. તે ‘ફાયર એન્ડ ફરગેટ’ના સિદ્ધાંત પર કામ કરે છે. આનો અર્થ એ છે કે એકવાર લોન્ચ થયા પછી, તે લક્ષ્યનો નાશ કરે છે.