​​​​​​​સાયબર અપરાધીઓએ નોઈડા સેક્ટર-62 સ્થિત નૈનીતાલ બેંકની RTGS (રિયલ ટાઈમ ગ્રોસ સેટલમેન્ટ) ચેનલને 84 વખત હેક કરીને 16 કરોડ, 1 લાખ, 83 હજાર, 261 રૂપિયાની છેતરપિંડી કરી હોવાનો કિસ્સો સામે આવ્યો છે. ઘણા દિવસો સુધી બેલેન્સ શીટ યોગ્ય રીતે મેચ ન થતાં બેંક દ્વારા મામલાની તપાસ કરવામાં આવી હતી. આ દરમિયાન બેંકના સર્વરમાં ઘૂસણખોરી કરીને હેકિંગનો મામલો સામે આવ્યો હતો. આ અંગે બેંકના આઈટી મેનેજરે સાયબર ક્રાઈમ પોલીસ સ્ટેશન તેમજ ઈન્ડિયન કોમ્પ્યુટર ઈમરજન્સી રિસ્પોન્સ ટીમ અને અન્ય મોટી એજન્સીઓને આ અંગે ફરિયાદ કરી છે.

પોલીસને આપેલી ફરિયાદમાં સુમિત કુમાર શ્રીવાસ્તવે જણાવ્યું હતું કે તે સેક્ટર-62 સ્થિત નૈનીતાલ બેંકમાં આઈટી મેનેજર તરીકે તૈનાત છે. તેમણે જણાવ્યું કે 17 જૂને તેમની બેંકમાં RBI સેટલમેન્ટ RTGS ખાતાના નિયમિત સેટલમેન્ટ દરમિયાન બેલેન્સ શીટમાં 3 કરોડ 60 લાખ 94 હજાર 20 રૂપિયાનો તફાવત જોવા મળ્યો હતો. ત્યારબાદ RTGS ટીમે SFMS (સ્ટ્રક્ચર્ડ ફાઇનાન્સિયલ મેસેજિંગ સિસ્ટમ) સર્વર સાથે CBS (કોર બેન્કિંગ સિસ્ટમ) માં વ્યવહારોની ક્રોસ-ચેક કરી. આ સમય દરમિયાન જાણવા મળ્યું કે CBS (કોર બેન્કિંગ સિસ્ટમ) અને SFMS (સ્ટ્રક્ચર્ડ ફાઇનાન્સિયલ મેસેજિંગ સિસ્ટમ)માં કેટલીક ખામીઓ હતી. ત્યારબાદ  મોડેથી RTGS મેસેજનો મામલો માનીને, RTGS ટીમે બીજા કામકાજના દિવસ સુધી રાહ જોવાનું નક્કી કર્યું. પછી 18 જૂનના રોજ પણ RBI બેલેન્સ શીટ મેળ ખાતી ન હતી અને 2,19,23,050 રૂપિયાનો તફાવત જોવા મળ્યો હતો. તપાસ દરમિયાન કેટલીક શંકાસ્પદ ગતિવિધિઓ જોવા મળી હતી.

શરૂઆતમાં RTGS ટીમનું માનવું હતું કે સિસ્ટમ લાઇનમાં કેટલીક સમસ્યા છે જેના કારણે બેલેન્સ મેચ થતું નથી. જો કે  20 જૂને આરબીઆઈ સિસ્ટમની સમીક્ષા બાદ જાણવા મળ્યું હતું કે 85 ટકા વ્યવહારો રૂપિયામાં થયા હતા. આ દરમિયાન બેંક સાથે 84 ટ્રાન્ઝેક્શન છેતરપિંડી દ્વારા કરવામાં આવ્યા હોવાનું બહાર આવ્યું છે. પોલીસ આ મામલે વિવિધ મુદ્દાઓ પર તપાસ કરી રહી છે અને ઘટના સંદર્ભે બેંક કર્મચારીઓની પણ પૂછપરછ કરવામાં આવશે.

RTGS સિસ્ટમ હેક

બેંકના IT મેનેજરે જણાવ્યું હતું કે તપાસમાં જાણવા મળ્યું છે કે RTGSના શંકાસ્પદ હેકિંગ દ્વારા કપટપૂર્ણ વ્યવહારો કરવામાં આવ્યા હતા અને 17 થી 21 જૂન 2024 દરમિયાન શંકાસ્પદ ખાતાઓમાં પૈસા ટ્રાન્સફર કરવામાં આવ્યા હતા. આ સાથે આરબીઆઈના ખાતામાંથી આરટીજીએસ સેટલમેન્ટના પૈસા ઉપાડવામાં આવ્યા હતા અને ઘણી બેંકોના ખાતામાં રકમ જમા કરવામાં આવી હતી. છેતરપિંડીથી ટ્રાન્સફર કરાયેલી રકમની પુનઃપ્રાપ્તિ માટે  સંબંધિત બેંકોને ઈ-મેલ મોકલીને ખાતા ફ્રીઝ કરવા માટે કહેવામાં આવ્યું છે. આ સાથે જે ખાતાઓમાં શંકાસ્પદ રીતે રકમ ટ્રાન્સફર કરવામાં આવી છે. બેંકોને તેમના ખાતાધારકો પાસેથી KYC દસ્તાવેજો એકત્રિત કરવા પણ કહેવામાં આવ્યું છે. જેમાં રૂ. 69,49,960ના કુલ પાંચ છેતરપિંડીના વ્યવહારોની રકમ બેંકો દ્વારા ફ્રીઝ કરીને પરત કરવામાં આવી છે.

એજન્સીઓએ કેસની તપાસ શરૂ કરી

બેંકના આઈટી મેનેજરે જણાવ્યું કે બેંક પાસે કુલ રકમ 16,01,83,261 રૂપિયાની RTGS સિસ્ટમ હેક કરીને છેતરપિંડી કરવામાં આવી છે. જે અલગ-અલગ બેંકોના ખાતામાં ટ્રાન્સફર કરવામાં આવ્યા છે. બેંકના સર્વરમાં હેકિંગની માહિતી મળ્યા બાદ તેણે સાયબર ક્રાઈમ પોલીસ સ્ટેશન તેમજ RBI SSM ટીમ, RBI CSITE ટીમને ફરિયાદ કરી છે. તમામ એજન્સીઓ સમગ્ર મામલાની તપાસમાં લાગેલી છે.

RTGS ચેનલ શું છે?

તે એક ફંડ ટ્રાન્સફર ચેનલ છે જે એક બેંકમાંથી બીજી બેંકમાં સરળતાથી ફંડ અને સિક્યોરિટી ટ્રાન્સફર કરવાની મંજૂરી આપે છે. મોટા પાયે નાણાં ટ્રાન્સફર કરવા માટે તે સૌથી ઝડપી અને સલામત ચેનલ માનવામાં આવે છે. આ ચેનલનો ઉપયોગ રૂ. 2 લાખ કે તેથી વધુની રકમ ટ્રાન્સફર કરવા માટે થાય છે.