રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (આરબીઆઈ ) ગોલ્ડ લોન લેનારા ગ્રાહકોના હિતમાં નિયમોમાં મોટા ફેરફાર કરવા જઈ રહી છે. રિઝર્વ બેંકે ગોલ્ડ લોન કંપ્નીઓ અને બેંકોને તેમના ગ્રાહકોને લોનની ચુકવણી માટે નવા વિકલ્પો આપવા સૂચના આપી છે. નવા નિયમો હેઠળ, કંપ્નીઓએ હોમ લોન અને ઓટો લોન જેવી ગોલ્ડ લોન ચૂકવવા માટે માસિક હપ્તા (ઈએમઆઈ)નો વિકલ્પ આપવો પડશે.
રિઝર્વ બેંકે પોતાના આદેશમાં કહ્યું છે કે ગોલ્ડ લોન કંપ્નીઓએ લોન લેનાર ગ્રાહકની ચૂકવણી કરવાની ક્ષમતા તપાસવી જોઈએ. માત્ર ગીરવી રાખેલા ઘરેણાં પર આધાર રાખશો નહીં. આરબીઆઈએ આ કંપ્નીઓને માસિક ઋણમુક્તિ યોજના શરૂ કરવા કહ્યું છે. આ અંતર્ગત બેંકો અને ગોલ્ડ લોન કંપ્નીઓ ગ્રાહકોને લોન શરૂ થયા બાદ વ્યાજ અને મુદ્દલની રકમ સાથે માસિક હપ્તામાં લોન ચૂકવવા માટે કહી શકે છે. આ સિવાય કંપ્નીઓ સોના સામે ટર્મ લોન આપવાનો રસ્તો પણ શોધી રહી છે. નોંધનીય છે કે આરબીઆઈએ અગાઉ 30 સપ્ટેમ્બરે જારી કરેલા પરિપત્રમાં ગોલ્ડ લોન આપતી કંપ્નીઓને ચેતવણી આપી હતી. તેમાં કહેવાયું છે કે ગોલ્ડ લોન સોર્સિંગ, વેલ્યુએશન, હરાજીની પારદર્શિતા, એલટીવી રેશિયોનું મોનિટરિંગ અને રિસ્ક વેઇટિંગમાં ઘણી ક્ષતિઓ જોવા મળી હતી. પરિપત્રમાં એમ પણ કહેવામાં આવ્યું છે કે આંશિક ચુકવણી સાથે ગોલ્ડ લોન એ ખોટી પ્રથા છે.
હાલમાં ગોલ્ડ લોન આપતી કંપ્નીઓ અને બેંકો ગ્રાહકોને બુલેટ પેમેન્ટનો વિકલ્પ આપે છે. આ હેઠળ, લોન લેનાર લોનની મુદતના અંતે સંપૂર્ણ રકમ ચૂકવી શકે છે. તેમને કોઈપણ ઈએમઆઈ મુજબની ચુકવણી કરવાની જરૂર નથી. આ સિવાય, એક વિકલ્પ રહે છે કે લેનારા જ્યારે ઇચ્છે ત્યારે આંશિક ચુકવણી કરી શકે છે. પરંતુ આરબીઆઈએ આ પદ્ધતિ પર ચિંતા વ્યક્ત કરી છે. તાજેતરમાં બેન્કો અને એનબીએફસીમાં ગોલ્ડ લોન પોર્ટફોલિયોમાં નોંધપાત્ર વધારો થયા બાદ આ નિર્દેશ આવ્યો છે. સીઆઈએલના એક અહેવાલ મુજબ એપ્રિલથી ઓગસ્ટ દરમિયાન બેન્કો દ્વારા સોનાના ઝવેરાત સામે જારી કરાયેલી છૂટક લોનમાં 37 ટકાનો વધારો થયો છે, જે સોનાની વધતી કિંમતો સાથે સુસંગત છે.