સુપ્રીમ કોર્ટે ગઈકાલે કહ્યું કે અધિકારી ઓને પાયાના સ્તરે લોકશાહીને ખોરવવાની મંજૂરી આપી શકાય નહીં, મહારાષ્ટ્રના એક ગામમાં એક મહિલાને સરપંચ તરીકે પુનઃસ્થાપિત કરવાના બોમ્બે હાઈકોર્ટના આદેશને કોર્ટે માન્ય રાખ્યો છે.

ન્યાયાધીશ સૂર્યકાંત અને એન. કોટિશવર સિંહની બેન્ચે જણાવ્યું હતું કે રાજ્યમાં ઘણા એવા કિસ્સાઓ પ્રકાશમાં આવ્યા છે જ્યાં અધિકારીઓએ પંચાયતમાં ચૂંટાયેલા પ્રતિનિધિઓ સાથે ગેરવર્તણૂક કરી છે. તેમણે કહ્યું કે અમે બે-ત્રણ એવા કેસોમાં ચુકાદા આપ્યા છે જ્યાં બાબુએ ચૂંટાયેલા જનપ્રતિનિધિ સાથે અસભ્ય વર્તન કર્યું હતું. મહારાષ્ટ્રમાં આવી ઘટનાઓ વારંવાર બને છે. આ બાબુ ચૂંટાયેલા જનપ્રતિનિધિના હાથ નીચે હોવા જોઈએ. આ અમલદારોને પાયાના લોકશાહીને અટકાવવાની મંજૂરી આપી શકાય નહીં.

ન્યાયાધીશ સૂર્યકાંતે અર્ચના સચિન ભોંસલેના વકીલને કહ્યું કે અમલદારો જૂના કેસ ફરીથી ખોલવાનો પ્રયાસ કરે છે જેમ તમારા દાદાએ સરકારી જમીન પર અતિક્રમણ કર્યું છે તેથી તમે અયોગ્ય છો. બેન્ચે 7 માર્ચના રોજ આપેલા આદેશમાં કહ્યું હતું કે અમે હાઇકોર્ટના મંતવ્ય સાથે સંમત છીએ. અમે કોકાલેને રાયગઢ જિલ્લાના આઇંગર તાલુકા-રોહા ગ્રામ પંચાયતના યોગ્ય રીતે ચૂંટાયેલા પ્રધાન માનીએ છીએ.

૨૯ જાન્યુઆરીના રોજ હાઈકોર્ટે અર્ચનાની સરપંચ તરીકેની ચૂંટણી રદ કરી હતી. હાઈકોર્ટે રાયગઢ જિલ્લા કલેક્ટરના 7 જૂન, 2024 ના આદેશને રદ કરતા હાઈકોર્ટના નિર્ણયને માન્ય રાખ્યો, જેમાં કલાવતી રાજેન્દ્ર કોકલેને સરપંચ તરીકે પુનઃસ્થાપિત કરવામાં આવ્યા હતા. રાયગઢ કલેક્ટર દ્વારા 7 જૂન, 2024 ના રોજ કલાવતી રાજેન્દ્ર કોકાલે વિરુદ્ધ આદેશ જારી કરવામાં આવ્યો હતો. મહારાષ્ટ્ર ગ્રામ પંચાયત અધિનિયમની કલમ 29 હેઠળ સરપંચ પદ પરથી તેમના રાજીનામાની પુષ્ટિ કરવામાં આવી હતી, જોકે તેમણે રાજીનામું પાછું ખેંચી લીધું હતું.

આ કેસમાં, હાઈકોર્ટે કહ્યું હતું કે કોકલેનું રાજીનામું અસરકારક બન્યું નથી કારણ કે તેમણે 15 માર્ચ, 2024ના રોજ યોજાયેલી બેઠક દરમિયાન તેને પાછું ખેંચી લીધું હતું. કલેક્ટરે રાજીનામું પાછું ખેંચી લેવામાં આવ્યું છે તે ધ્યાનમાં લીધા વિના જ સરપંચનું પદ ખાલી હોવાનું ખોટું તારણ કાઢ્યું છે. તેથી, હાઇકોર્ટે કલેક્ટરના આદેશને ગેરકાયદેસર જાહેર કર્યો અને તેને રદ કર્યો.

હાઈકોર્ટે કહ્યું કે તેથી અર્ચના ભોંસલેની ચૂંટણી અમાન્ય ગણવામાં આવે છે. કોકલેએ સરપંચ પદ ખાલી કર્યું નથી, તેથી ભોંસલેની તે પદ પર ચૂંટણીનો કોઈ પ્રશ્ન જ નથી. કોર્ટે કહ્યું કે ગ્રામ પંચાયત કાયદાની કલમ 29 માં રાજીનામું પાછું ખેંચવા માટે કોઈ ચોક્કસ જોગવાઈ નથી, છતાં સભ્યને રાજીનામું પાછું ખેંચવા માટે ફરજ પાડી શકાય નહીં. રાજીનામું આપનાર નાયબ સરપંચ અથવા સરપંચને તે પાછું લેવાનો સ્વાભાવિક અધિકાર હતો.

ફેબ્રુઆરી 2021 માં આઇંગર ગ્રામ પંચાયત માટે ચૂંટણી યોજાઈ હતી અને કોકલે સરપંચ તરીકે ચૂંટાયા હતા. થોડા સમય પછી તેમણે પદ પરથી રાજીનામું આપી દીધું. પરંતુ 15 માર્ચે તેમણે પોતાનું રાજીનામું પાછું ખેંચી લીધું. કોકાલેએ બ્લોક ડેવલપમેન્ટ ઓફિસર અને તહસીલદાર સહિત સંબંધિત અધિકારીઓને પોતાનું રાજીનામું પાછું ખેંચવા અંગે જાણ કરી હતી. આ પછી, રાયગઢ જિલ્લા કલેક્ટરે 7 જૂન 2024 ના રોજ જણાવ્યું હતું કે રોહા પંચાયત સમિતિના અધ્યક્ષ દ્વારા કોકાલેનું રાજીનામું સ્વીકારવામાં આવ્યું છે અને 13 જૂન 2024 ના રોજ અર્ચના ભોંસલે સરપંચ તરીકે ચૂંટાયા હતા. 27 સપ્ટેમ્બરના રોજ આવા જ એક કેસમાં, સર્વોચ્ચ અદાલતે કહ્યું હતું કે ચૂંટાયેલા પ્રતિનિધિને હટાવવાની પ્રક્રિયાને હળવાશથી ન લેવી જોઈએ. ખાસ કરીને જ્યારે તે ગ્રામીણ વિસ્તારોની મહિલાઓની વાત આવે છે.