બાંગ્લાદેશમાં હવે 5 ઓગસ્ટે વડાપ્રધાન પદ અને દેશ છોડનાર શેખ હસીના વિરુદ્ધ ધરપકડ વોરંટ જારી કરવામાં આવ્યું છે. શેખ હસીના સામે હત્યા સહિત અનેક મામલામાં તપાસ ચાલી રહી છે. બાંગ્લાદેશની વચગાળાની સરકાર પણ માનવાધિકાર ઉલ્લંઘનની તપાસમાં વ્યસ્ત છે. શેખ હસીના પર તેમના 15 વર્ષના કાર્યકાળ દરમિયાન બળજબરીથી લોકોને નિશાન બનાવવાનો આરોપ છે.

બાંગ્લાદેશના પૂર્વ વડાપ્રધાન શેખ હસીનાની મુશ્કેલીઓ વધી ગઈ છે. વાસ્તવમાં બાંગ્લાદેશની એક કોર્ટે તેની સામે ધરપકડ વોરંટ જાહેર કર્યું છે. કોર્ટે શેખ હસીનાને 18 નવેમ્બર સુધીમાં પોતાની સમક્ષ હાજર થવાનો આદેશ આપ્યો છે.

બાંગ્લાદેશના ઇન્ટરનેશનલ ક્રિમિનલ ટ્રિબ્યુનલ (ICT)ના મુખ્ય ફરિયાદી મોહમ્મદ તાજુલ ઇસ્લામે આ માહિતી શેર કરી છે. બાંગ્લાદેશમાં શેખ હસીના વિરૂદ્ધ માનવાધિકાર ભંગ સંબંધિત અનેક મામલાની તપાસ ચાલી રહી છે. તેના પર વિદ્યાર્થી આંદોલન દરમિયાન જીવ ગુમાવનારા ઘણા વિદ્યાર્થીઓની હત્યા કરવાનો પણ આરોપ છે.

બાંગ્લાદેશમાં પ્રત્યાર્પણની ઉઠી છે માંગ

બાંગ્લાદેશમાં શેખ હસીનાના પ્રત્યાર્પણની માંગ ઘણી વખત ઉઠી છે. આ મામલે ભારત પણ રાજદ્વારી સંકટનો સામનો કરી રહ્યું છે. માનવામાં આવે છે કે શેખ હસીનાના કારણે બંને દેશોના સંબંધો પર પણ અસર પડી શકે છે. વાસ્તવમાં ભારત અને બાંગ્લાદેશ વચ્ચે 2013માં પ્રત્યાર્પણ સંધિ થઈ હતી. હવે સવાલ એ ઊભો થાય છે કે જો બાંગ્લાદેશની વચગાળાની સરકાર શેખ હસીનાના પ્રત્યાર્પણની માગણી કરશે તો શું ભારત તેની વિનંતી સ્વીકારશે?

ભારત અને બાંગ્લાદેશ વચ્ચે શું છે સંધિ?

ભારત અને બાંગ્લાદેશ વચ્ચેની પ્રત્યાર્પણ સંધિ અનુસાર, સરહદી ઉગ્રવાદ, આતંકવાદ અને રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા માટે જોખમમાં સામેલ અપરાધીઓને કોઈપણ દેશની વિનંતી પર પાછા મોકલવામાં આવશે. ખાસ વાત એ છે કે વ્યક્તિ સામેના આરોપોને બંને દેશોમાં સજાપાત્ર અપરાધ તરીકે વર્ગીકૃત કરવામાં આવે.

ભારત પ્રત્યાર્પણનો ઇનકાર કરી શકે છે

શેખ હસીના પર નરસંહાર અને હત્યા સહિતના ઘણા ગંભીર આરોપો લાગ્યા છે. 2016ના સુધારા મુજબ, પ્રત્યાર્પણ માટે પુરાવાની જરૂરિયાત પણ ખતમ કરી દેવામાં આવી છે, હવે જો કોઈ દેશની અદાલતે ધરપકડ વોરંટ જારી કર્યું છે, તો પ્રત્યાર્પણ કરવું પડશે. જો કે, સંધિની કલમ 6 મુજબ, જો ગુનો રાજકીય પ્રકારનો હોય તો પ્રત્યાર્પણનો ઇનકાર કરી શકાય છે. આ સિવાય સૈન્ય અપરાધો સાથે જોડાયેલા કેસમાં પણ પ્રત્યાર્પણનો ઇનકાર કરી શકાય છે.

5 ઓગસ્ટે દેશ છોડ્યો

આ વર્ષે જુલાઈ મહિનામાં બાંગ્લાદેશમાં અનામત વિરુદ્ધ દેશવ્યાપી વિદ્યાર્થીઓનું આંદોલન થયું હતું. એક મહિના સુધી ચાલેલા આંદોલનમાં 400થી વધુ લોકોએ જીવ ગુમાવ્યા હતા. આ પછી ગુસ્સે ભરાયેલા વિદ્યાર્થીઓએ રાજધાની ઢાકા તરફ કૂચ કરી હતી. 5 ઓગસ્ટે સુરક્ષા કારણોસર શેખ હસીનાએ વડાપ્રધાન પદેથી રાજીનામું આપી દીધું હતું અને સેનાના હેલિકોપ્ટરમાં ભારત આવ્યા હતા. ત્યારથી શેખ હસીનાએ ભારતમાં આશરો લીધો છે.