હિન્દુ ધર્મમાં મકરસંક્રાંતિના તહેવારનું વિશેષ મહત્વ છે. સૂર્ય ધન રાશિ છોડીને મકર રાશિમાં પ્રવેશ કરે છે ત્યારે મકરસંક્રાંતિ ઉજવવામાં આવે છે. દર વર્ષે આ દિવસ ૧૪ જાન્યુઆરીએ આવે છે. આ વખતે, મકરસંક્રાંતિનો તહેવાર માઘ કૃષ્ણ ચતુર્થીમાં પુનર્વાસુ અને પુષ્ય નક્ષત્રના જોડાણમાં ઉજવવામાં આવશે.

સૂર્ય દેવ ૧૪ જાન્યુઆરી ૨૦૨૫ ના રોજ ૮:૫૪ મિનિટે તેમના પુત્ર શનિના મકર રાશિમાં પ્રવેશ કરી રહ્યા છે. શાસ્ત્રો અનુસાર, જ્યારે સૂર્ય ધનુ રાશિમાં પોતાની યાત્રા પૂર્ણ કરે છે અને મકર રાશિમાં પ્રવેશ કરે છે ત્યારે મકરસંક્રાંતિનો તહેવાર ઉજવવામાં આવે છે. આ દિવસથી સૂર્ય દક્ષિણાયનથી ઉત્તરાયણમાં પ્રવેશ કરે છે. ઉત્તરાયણને ભગવાનનો દિવસ કહેવામાં આવે છે.

મકરસંક્રાંતિ અને પુષ્ય નક્ષત્ર એકસાથે

આ વર્ષે મકરસંક્રાંતિ પર ખાસ શુભ સંયોગો બની રહ્યા છે. શુભ સંયોગને કારણે, મકરસંક્રાંતિ પર દાન, સ્નાન અને જાપનું મહત્વ વધી જાય છે. આ વર્ષે મકરસંક્રાંતિ પર પુષ્ય નક્ષત્ર હશે, તે ૧૪ જાન્યુઆરીએ સવારે ૧૦.૧૭ વાગ્યે શરૂ થશે અને ૧૫ જાન્યુઆરીએ સવારે ૧૦.૨૮ વાગ્યે સમાપ્ત થશે. પુષ્ય નક્ષત્રના સ્વામી શનિદેવ છે, જ્યારે મકરસંક્રાંતિ પણ શનિદેવને સમર્પિત છે.

મકરસંક્રાંતિના દિવસે ખરમાસ પણ સમાપ્ત થાય છે, તેથી પુષ્ય નક્ષત્રના દિવસે ખરીદી, શુભ કાર્ય અને રોકાણ માટે આ દિવસ ખૂબ જ શુભ રહેશે.

ખીચડીના ફાયદા

મકરસંક્રાંતિના દિવસે પ્રસાદ તરીકે ખાવામાં આવતી ખીચડી સ્વાસ્થ્ય માટે ખૂબ જ ફાયદાકારક છે. ખીચડીને કારણે પાચન પ્રક્રિયા સરળતાથી કામ કરવા લાગે છે. આ સિવાય જો ખીચડી વટાણા અને આદુ મિક્સ કરીને બનાવવામાં આવે તો તે શરીર માટે ખૂબ જ ફાયદાકારક છે. તે શરીરમાં રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધારે છે અને બેક્ટેરિયા સામે લડવામાં પણ મદદ કરે છે.

મકરસંક્રાંતિ સાથે વાતાવરણ બદલાય છે

મકરસંક્રાંતિ પછી, નદીઓમાં બાષ્પીભવનની પ્રક્રિયા શરૂ થાય છે, જે શરીરના ઘણા આંતરિક રોગોને મટાડે છે. આ ઋતુમાં તલ અને ગોળ ખાવાથી ખૂબ જ ફાયદો થાય છે. તે શરીરને ગરમ રાખે છે. વૈજ્ઞાનિકો માને છે કે ઉત્તરાયણમાં સૂર્યની ગરમી ઠંડી ઘટાડે છે.

મકરસંક્રાંતિનું મહત્વ

 મકરસંક્રાંતિના દિવસે ગંગા અને યમુના જેવી પવિત્ર નદીઓમાં સ્નાન અને દાન કરવાથી વ્યક્તિ મોક્ષ પ્રાપ્ત કરે છે.

 મકરસંક્રાંતિના દિવસે તલ-ગોળ અને ખીચડી ખાવી શુભ રહે છે. દેશના કેટલાક રાજ્યોમાં એવું પણ માનવામાં આવે છે કે ચોખા, દાળ અને ખીચડીનું દાન કરવાથી પુણ્ય પ્રાપ્ત થાય છે.

 મકરસંક્રાંતિના દિવસે સૂર્યદેવની પૂજા કરવી પણ ખૂબ જ ફળદાયી માનવામાં આવે છે.

 મહાભારત યુદ્ધ દરમિયાન, ભીષ્મ પિતામહે પણ આ સમયની રાહ જોઈ હતી એટલે કે સૂર્યના ઉત્તરાયણ સુધી પોતાનો જીવ આપવા માટે.

 સૂર્યોદય પછી, ખીચડી વગેરે બનાવો અને પહેલા ભગવાન સૂર્યને તલ અને ગોળના લાડુ ચઢાવો. પછી, દાન કરો.

 તમારે તમારા નહાવાના પાણીમાં તલ ઉમેરવા જોઈએ. ઓમ નમો ભગવતે સૂર્યાય નમઃ અથવા ઓમ સૂર્યાય નમઃનો જાપ કરો.

 માઘ મહાત્મ્યનો પાઠ પણ ફાયદાકારક છે. સૂર્યની ઉપાસના કરવાથી પણ ફાયદો થાય છે. આ દિવસે સૂર્યને જળ અર્પણ કરવું જોઈએ.

 લીલું ઘાસ પૂરું પાડવા અને ગાયોની સંભાળ રાખવા માટે ગૌશાળાને પૈસા દાન કરો.

 અત્યારે શિયાળાનો સમય છે, તેથી જરૂરિયાતમંદ લોકોને ઊનના કપડાં અથવા ધાબળાનું દાન ચોક્કસ કરો.

મકરસંક્રાંતિનો તહેવાર પિતા અને પુત્ર સાથે સંબંધિત છે

મકરસંક્રાંતિના દિવસે, સૂર્ય ધન રાશિ છોડીને પોતાના પુત્ર શનિ, મકરની રાશિમાં પ્રવેશ કરે છે અને ત્યાં એક મહિના સુધી રહે છે. આ તહેવાર આપણને પિતા અને પુત્ર વચ્ચેના મતભેદોને દૂર કરવા અને સારા સંબંધો સ્થાપિત કરવાનું શીખવે છે. જ્યારે સૂર્ય મકર રાશિમાં પ્રવેશ કરે છે, ત્યારે શનિ સંબંધિત વસ્તુઓનું દાન અને સેવન કરવાથી સૂર્યની સાથે શનિ ભગવાનનો આશીર્વાદ પણ મળે છે.

કુંડળીમાં અશુભ ગ્રહોના પ્રકોપથી લાભ મળે છે. મકરસંક્રાંતિને ઘણા અલગ અલગ નામોથી પણ ઓળખવામાં આવે છે. કેટલીક જગ્યાએ તેને સંક્રાંતિ, પોંગલ, માઘી, ઉત્તરાયણ, ઉત્તરાયણિયા અને ખીચડી જેવા નામોથી ઓળખવામાં આવે છે. આ દિવસે ખીચડી ખાવાનું અને દાન કરવાનું બંનેનું વિશેષ મહત્વ છે.